Patanjali: వాత దోషం ఎందుకు వస్తుంది? ఎలా తగ్గించుకోవాలి? పతంజలి నుంచి అద్భుత పరిష్కారాలు..!

ఆయుర్వేదం ప్రకారం.. ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి శరీరంలో కఫ, వాత, పిత్త సమతుల్యతను కలిగి ఉండటం చాలా ముఖ్యం. కానీ నేటి కాలంలో మారుతున్న జీవనశైలి, తప్పుడు ఆహారపు అలవాట్లు ఆరోగ్యంపై చెడు ప్రభావాన్ని చూపుతున్నాయి. ఉదాహరణకు నూనె, కారంగా ఉండే ఆహారం శరీరంలో పిత్త దోషాన్ని మరింత దిగజార్చుతుంది. వాత, కఫ విషయంలో కూడా ఇదే పరిస్థితి. ఈ మూడింటిలో ఒకటి శరీరంలో తక్కువగా లేదా ఎక్కువగా మారితే, అప్పుడు ఆరోగ్య సంబంధిత సమస్యలను ఎదుర్కోవలసి ఉంటుంది. ఇందులో ప్రతి దోషం, వ్యక్తి శరీరం ప్రకారం విభిన్న లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.

శరీరంలో వాత దోషం పెరగడం వల్ల, పొడి చర్మం, మలబద్ధకం లేదా కీళ్ల నొప్పులు వంటి సమస్యలు కనిపిస్తాయి. దీనితో పాటు, అనేక ఇతర మార్పులు కూడా అనుభూతి చెందుతాయి. అందువల్ల శరీరంలో వాత సమతుల్యతను కలిగి ఉండటం చాలా ముఖ్యం. ఇప్పుడు చాలా మందికి పిత్త, కఫ దోషాల గురించి తెలుసు, కానీ శరీరంలో వాత ఎందుకు పెరుగుతుంది, దానిని ఎలా తగ్గించవచ్చో, పతంజలి పుస్తకం నుండి తెలుసుకుందాం..

యోగా గురువు బాబా రామ్‌దేవ్ ప్రారంభించిన పతంజలి ప్రధాన లక్ష్యం ప్రజలలో ఆయుర్వేదం గురించి అవగాహన పెంచడం. ఆచార్య బాలకృష్ణ ఆయుర్వేదం గురించి సమాచారాన్ని వ్యాప్తి చేస్తూ ఒక పుస్తకం రాశారు. దాని పేరు “ది సైన్స్ ఆఫ్ ఆయుర్వేదం”. ఈ పుస్తకంలో వాత దోషం గురించి కూడా చాలా సమాచారం ఉంది. ఆయన రాసిన ఈ పుస్తకం నుండి శరీరంలో వాత దోషం ఎందుకు తీవ్రమవుతుంది, దానిని ఎలా తగ్గించవచ్చో ఉంది.

వాత దోషం

వాత దోషం ఆకాశం, గాలి అనే రెండు అంశాలతో రూపొందించబడింది. ఇది మూడు దోషాలలో అత్యంత ముఖ్యమైనదిగా పరిగణిస్తారు. ఇది శరీరంలో కదలిక, ప్రసరణను నియంత్రిస్తుంది. చరక సంహితలో, గాలి జీర్ణ అగ్నిని పెంచేదిగా, అన్ని ఇంద్రియాలను ప్రభావితం చేసేదిగా, ఉత్సాహానికి కేంద్రంగా పరిగణిస్తారు. వాత శరీరంలోని కడుపు, ప్రేగులలో కనిపిస్తుంది. వాతానికి కలయిక అనే ప్రత్యేక లక్షణం ఉంది, అంటే, అది ఇతర దోషాలతో కలిసిపోయి వాటి లక్షణాలను స్వీకరిస్తుంది. ఉదాహరణకు అది పిత్త దోషంతో కలిసితే, అది వేడి లక్షణాలను పొందుతుంది. కఫంతో కలిసితే, అది చల్లదనాన్ని పొందుతుంది.

వాటా ఐదు రకాలు

ప్రాణ వాతం: దీనిని మెదడు, ఊపిరితిత్తులు, గుండె పనితీరును నియంత్రించే ప్రాణశక్తి లేదా ప్రాణశక్తి శ్వాస అంటారు.

ఉదాన వాత: ఇది శ్వాసకోశ వ్యవస్థను, మాట్లాడే సామర్థ్యాన్ని నియంత్రిస్తుంది.

సమాన వాత: ఇది జీర్ణక్రియ, జీవక్రియలో పాత్ర పోషిస్తుంది, ఆహారాన్ని జీర్ణం చేయడంలో, పోషకాలను గ్రహించడంలో, శరీరం నుండి విషాన్ని తొలగించడంలో సహాయపడుతుంది.

అపన వాత: ఇది శరీరంలోని దిగువ భాగాన్ని, ముఖ్యంగా జీర్ణవ్యవస్థ, పునరుత్పత్తి అవయవాలు, ప్రేగు కదలికలను నియంత్రించడంలో సహాయపడుతుంది.

వ్యాన వాత: ఇది శరీరంలో రక్త ప్రసరణ, కండరాల కదలిక, నాడీ వ్యవస్థను నియంత్రిస్తుంది. అన్ని అవయవాలను చురుకుగా ఉంచడంలో కూడా ఇది పాత్ర పోషిస్తుంది.

వాత దోష లక్షణాల ప్రకారం, శరీరంలో వాత స్వభావం లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. ఉదాహరణకు, శరీరం పొడిబారడం వల్ల, గొంతు బరువుగా వినిపించడం ప్రారంభమవుతుంది, నిద్ర లేకపోవడం, చాలా సన్నగా ఉండటం, పొడి చర్మం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. చలి విషయంలో, వస్తువులను తట్టుకోలేకపోవడం, శరీరం వణుకు లేదా కీళ్ల సమస్యలు ఎక్కువగా ఉండటం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. వేగంగా నడుస్తున్నప్పుడు తడబడటం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. దీనితో పాటు, జుట్టు, చర్మం, నోరు, దంతాలు, చేతులు, కాళ్ళు పొడిబారడం కూడా దాని లక్షణాలలో ఒకటి. మరోవైపు, వాత స్వభావం ఉన్నవారు చాలా త్వరగా నిర్ణయాలు తీసుకుంటారు. వారు చాలా త్వరగా కోపంగా, చిరాకుగా ఉంటారు. మరోవైపు, విషయాలను త్వరగా అర్థం చేసుకోవడం, త్వరగా విషయాలను మర్చిపోవడం కూడా పిత్త స్వభావం ఉన్నవారి స్వభావం కావచ్చు, ఇది సిఘర్మిత వాతలో కనిపిస్తుంది.

శరీరంలో వాత దోషం పెరగడానికి అనేక కారణాలు ఉండవచ్చు, వాటిలో సర్వసాధారణం వయస్సు పెరగడం. ఒత్తిడి, అలసట, భయం, అలసట వాత అసమతుల్యత కేసులను పెంచుతుంది. మూత్ర విసర్జనను ఆపడం లేదా తుమ్మడం కూడా శరీరంలో వాత దోషం పెరగడానికి కారణం కావచ్చు.

శరీరంలో ఏదైనా మార్పు మన ఆహారం వల్ల వస్తుంది. మొదటి ఆహారం జీర్ణం కాకముందే ఏదైనా తినడం లేదా అధికంగా తినడం, చేదు లేదా వగరు ఆహారం ఎక్కువగా తినడం కూడా దీనికి కారణం కావచ్చు. దీనితో పాటు, ఎక్కువగా డ్రై ఫ్రూట్స్ తినడం, ఎక్కువగా చల్లటి ఆహారం తినడం, ఒత్తిడి వంటి మానసిక ఆరోగ్య సమస్యలు కూడా శరీరంలో వాత దోషాన్ని పెంచుతాయి. తగినంత నిద్ర లేకపోవడం, మీ సామర్థ్యం కంటే ఎక్కువగా పనిచేయడం, దీనితో పాటు వర్షాకాలం కూడా శరీరంలో వాత పెరుగుదలకు కారణం కావచ్చు.

శరీరంలో వాత దోషం పెరిగినప్పుడు ఈ సమయంలో ఈ లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. కళ్ళు పొడిబారడం లేదా గరుకుగా అనిపించడం, సూది లాంటి నొప్పి లేదా ఎముకలు విరగడం లేదా స్థానభ్రంశం చెందడం, అవయవాలలో వణుకు, తిమ్మిరి అనుభూతి, చలిగా అనిపించడం, బరువు పెరగకపోవడం, మలబద్ధకం, నొప్పి, నీరసమైన చర్మం, చెడు గోర్లు, నోటిలో చెడు రుచి. ఎక్కువ ఒత్తిడి తీసుకోవడం, ఏకాగ్రత లేకపోవడం, అతి చురుకైన మనస్సు, నిరాశ, చెవులు, విశ్రాంతి తీసుకోలేకపోవడం, విశ్రాంతి లేకపోవడం, ఆకలి లేకపోవడం కూడా దాని లక్షణాలలో ఒకటి.

నివారణ

శరీరంలో పెరుగుతున్న వాత దోషాన్ని నియంత్రించడానికి మొదట దాని పెరుగుదలకు కారణాన్ని తెలుసుకోవడం అవసరం. సరైన ఆహారం, మందులతో దీనిని నయం చేయవచ్చు. దీనితో పాటు, జీవనశైలిని మార్చుకోవడం కూడా అవసరం. వాతాన్ని సమతుల్యం చేయడానికి, వెన్న, జిడ్డుగల, కొవ్వు నల్లటి వస్తువులను ఆహారంలో చేర్చండి. అలాగే, వేడి నీటితో స్నానం చేయవచ్చు. వాతాన్ని తగ్గించే మందులతో తయారుచేసిన కషాయాల సహాయంతో చెమటను తీసుకురావడానికి కూడా ఇది చేర్చబడింది. వేడి స్వభావం గల వస్తువులను కూడా తినవచ్చు.

చేతులు, కాళ్ళను నొక్కడం, వాతాన్ని తగ్గించే పదార్థాలతో మసాజ్ చేయడం, గోధుమలు, నువ్వులు, అల్లం, వెల్లుల్లి, బెల్లం వంటి వాటిని తీసుకోవడం కూడా వాత దోషాన్ని నియంత్రించడంలో సహాయపడుతుంది. వాత పెరిగినప్పుడు కనిపించే లక్షణాలకు చికిత్స చేయడం, మానసిక ఆరోగ్య సమస్యలు వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తే, ఒత్తిడి లేదా నిరాశ వంటి సమస్యలను నియంత్రించగలిగేలా మనస్తత్వవేత్త నుండి చికిత్స పొందడం ఇందులో చేర్చబడింది.

విశ్రాంతి తీసుకోండి, మానసిక ఒత్తిడి, ఒత్తిడిని నివారించండి. నికోటిన్, కాఫీ, టీ, ఆల్కహాల్ తీసుకోవడం మానుకోండి. గోరువెచ్చని నూనెతో క్రమం తప్పకుండా మసాజ్ చేయండి, మీరు మసాజ్ కోసం నువ్వుల నూనె, బాదం నూనె, ఆలివ్ నూనెను ఉపయోగించవచ్చు. ప్రతిరోజూ వ్యాయామం చేయండి. ఈ సమయంలో క్యాబేజీ, కాలీఫ్లవర్, బ్రోకలీ, పియర్, పచ్చి అరటిపండ్లు తినకుండా ఉండటం మంచిది.