Parliament Building: చరిత్రలోకి పార్లమెంట్ పాత భవనం.. కొత్త భవనం విశేషాలేంటో తెలుసా..?

న్యూఢిల్లీ,సెప్టెంబర్19: ప్రపంచంలోని వివిధ దేశాల చట్టసభలతో పోల్చితే భారత పార్లమెంట్ భవనం ఆకృతి, నిర్మాణ శైలి విభిన్నంగా ఉంటుంది. ఎంతో వైవిధ్యాన్ని కలిగి ఉంటుంది. భారత స్వాతంత్ర్య సంగ్రామం, ఆ తర్వాత ఏర్పడ్డ ప్రజాస్వామ్య దేశానికి సాక్షిగా నిలిచింది. అనేక చారిత్రక ఘట్టాలను నమోదు చేసింది. ఇక నుంచి అది చరిత్రకే పరిమితం కానుంది. ఎందుకంటే ఇక నుంచి కొత్త పార్లమెంట్ భవనంలో కార్యాకలాపాలు కొనసాగనున్నాయి. సోమవారం నుంచి ప్రారంభమైన పార్లమెంట్ ప్రత్యేక సమావేశాల్లో తొలి అడుగు పడనుంది. ఈ సందర్భంగా తొలి రోజు ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ మాట్లాడుతూ.. ఈ సెషన్ కాలవ్యవధి చూస్తే చాలా చిన్నది కావచ్చు కానీ ఇది చాలా చరిత్రాత్మకమైనది అన్నారు. ఈ సెషన్‌లో వీలైనంత ఎక్కువ సమయం గడిపి, దాని చారిత్రక నిర్ణయాలకు సాక్షిగా మారండి అంటూ పిలుపునిచ్చారు. పాత, కొత్త భవనాల సంధికాలంలో జరుగుతున్న ఈ ప్రత్యేక సమావేశాల్లో.. కొత్త భవనం విశేషాలేంటో తెలుసుకుందాం.

కొత్త పార్లమెంట్ భవనానికి 2020 డిసెంబర్ 10న ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ శంకుస్థాపన చేశారు. రెండున్నరేళ్ల వ్యవధిలో 2023 మే 28న కొత్త పార్లమెంట్ భవనాన్ని ఆయన చేతుల మీదుగానే ప్రారంభించారు. కొత్త పార్లమెంటు భవనం బానిస మనస్తత్వాన్ని వదిలించుకోవాలనే జాతీయ సంకల్పానికి చిహ్నంగా అభివర్ణించారు.

కొత్త పార్లమెంటు భవనాన్ని పూర్తి చేయడానికి దాదాపు రెండున్నరేళ్లు పట్టింది. కొత్త పార్లమెంట్ భవనం నిర్మాణం 15 జనవరి 2021న సజావుగా ప్రారంభమైంది. దీన్ని పూర్తి చేయడానికి 2022 నవంబర్ వరకు గడువు విధించారు. అయితే ఇది పూర్తి కావడానికి మే 2023 వరకు సమయం పట్టింది. ఈ భవనం అధికారికంగా 28 మే 2023న ప్రారంభమైనప్పటికీ సభా కార్యక్రమాలు మాత్రం తొలిసారిగా సెప్టెంబర్ 19న (నేడు) వినాయక చవితి పర్వదినాన ప్రారంభం కానున్నాయి.

కొత్త పార్లమెంట్ భవనం చూడ్డానికి త్రిభుజాకారంలో కనిపించవచ్చు కానీ నిజానికి అది షడ్భుజి. సెంట్రల్ విస్టా ప్రాజెక్ట్ లో అంతర్భాగంగానే ఈ భవనాన్ని కేంద్ర ప్రభుత్వం నిర్మించింది. కొత్త పార్లమెంట్ భవనం సుమారు 65 వేల చదరపు మీటర్ల (64,500 చ.మీ.) విస్తీర్ణంలో విస్తరించి ఉంది. ఇందులో ప్రత్యేక శ్రద్ధ తీసుకున్నారు. నాలుగు అంతస్తుల భవనంగా దీన్ని నిర్మించారు. రెండున్నరేళ్లలో భవన నిర్మాణాన్ని పూర్తి చేసిన కొత్త పార్లమెంట్ భవన నిర్మాణంలో 60 వేల మంది కూలీలు పనిచేశారు. కొత్త పార్లమెంట్ భవన నిర్మాణ పనులు 23 లక్షలకు పైగా పనిదినాలు కల్పించాయి. దీన్ని సరళమైన భాషలో అర్థం చేసుకోవాలంటే, ఒక వ్యక్తి పార్లమెంటు భవనాన్ని నిర్మించినట్లయితే, అతను 23 లక్షల రోజులు అంటే 6321 సంవత్సరాలు పని చేయాల్సి వచ్చేది. ఇదొక రికార్డు.

కొత్త పార్లమెంటు భవనాన్ని నిర్మించడానికి ప్రాథమిక వ్యయం రూ. 862 కోట్లుగా అంచనా వేశారు. అయితే తర్వాత దాని బడ్జెట్ పెరిగింది. మొత్తంగా దీని నిర్మాణానికి రూ.1200 కోట్లు ఖర్చు చేశారు. కొత్త పార్లమెంట్ భవనాన్ని సిద్ధం చేసే సమయంలో మూడు జాతీయ చిహ్నాలకు ప్రత్యేక స్థానం కల్పించారు. ఇందులో మొదటి జాతీయ పుష్పం కమలం, రెండు జాతీయ పక్షి నెమలి, మూడు జాతీయ వృక్షం మర్రి.

ఆరు సీజన్లను దృష్టిలో ఉంచుకుని సిద్ధం చేసిన కొత్త పార్లమెంట్ భవనంలోకి ప్రవేశించేందుకు ఆరు గేట్లను సిద్ధం చేశారు. కొత్త పార్లమెంటు భవనం యొక్క 6 గేట్లలో, మూడు ప్రధాన మరియు మూడు ఉప-గేట్లు ఉన్నాయి. భారతదేశ జాతీయ నినాదం ‘సత్యమేవ జయతే’ అన్ని ద్వారాల పైన పెద్ద అక్షరాలతో వ్రాయబడింది. అంటే ‘సత్యం మాత్రమే గెలుస్తుంది’ అని అర్థం.

కొత్త పార్లమెంటు భవనం యొక్క మూడు ప్రధాన ద్వారాలు నీరు, భూమి మరియు ఆకాశానికి అంకితం చేశారు. మూడు ద్వారాలలో ఒకదానిలో, నీటికి నమస్కరిస్తూ.. నీటికి సంకేతంగా మొసలి, హంస విగ్రహాలకు ప్రత్యేక స్థానం ఇచ్చారు. అదేవిధంగా, సభ ద్వారంలో శార్దూల్, గరుడ విగ్రహాలకు చోటు కల్పించారు. మూడవ ద్వారం వద్ద అశ్వ (గుర్రం) మరియు గజ (ఏనుగు) విగ్రహాలకు చోటు కల్పించి భూమి ప్రాముఖ్యతను చూపడానికి ప్రయత్నించారు.

ఇదొక్కటే కాదు, పార్లమెంట్ హౌస్ యొక్క ఈ మూడు ప్రధాన గేట్లకు ప్రత్యేక పేర్లు పెట్టారు. నీటికి ప్రతీకగా ఉండే ద్వారం జ్ఞాన ద్వార్ అని, ఆకాశానికి ప్రతీకగా ఉండే దానిని శక్తి ద్వార్ అని, భూమిని సూచించే ద్వారం కర్మ ద్వార్ అని పేర్కొన్నారు. కొత్త పార్లమెంట్ హౌస్‌లో కార్యాకలాపాల నిర్వహణకు ప్రత్యేక హాలును నిర్మించారు. అలాగే ఈ నాలుగు అంతస్తుల భవనంలో అనేక కార్యాలయాలు కూడా ఉంటాయి. ఈ కార్యాలయాలన్నీ అత్యాధునిక సౌకర్యాలతో ఉంటాయి.

కొత్త పార్లమెంట్ హౌస్‌లో ఎంపీల కోసం లైబ్రరీ, క్యాంటీన్, లాంజ్, అనేక సమావేశ గదులు కూడా ఏర్పాటు చేశారు. భారతదేశ జాతీయ చిహ్నమైన అశోక స్థూపాన్ని కొత్త పార్లమెంటు భవనం పైకప్పు మధ్యలో ఏర్పాటు చేశారు. అశోక స్తంభానికి సంబంధించిన ఒక విచిత్రమైన విషయం ఏమిటంటే, అందులో నాలుగు సింహాలు ఉన్నప్పటికీ, మూడు సింహాలు మాత్రమే కనిపిస్తాయి. వృత్తాకారంలో ఉండడం వల్ల ఏ దిక్కున చూసినా నాలుగో సింహం కనిపించదు. అశోక స్తంభం క్రింద ఎద్దు.. గుర్రం ఆకారం కనిపిస్తుంది. కొత్త పార్లమెంటు భవనం పైకప్పు మధ్యలో ఏర్పాటు చేసిన భారతదేశ జాతీయ చిహ్నం అశోక స్తంభం కాంస్యంతో తయారు చేశారు. దాని బరువు 9,500 కిలోలు. పార్లమెంట్ హౌస్‌లో ఏర్పాటు చేసిన నేషనల్ పార్క్ ఎత్తు 6.5 మీటర్లు మరియు దానిని అదుపులో ఉంచడానికి, 6500 కిలోల బరువున్న ఉక్కుతో చేసిన నిర్మాణం ఉంది. పార్లమెంటు భవనం లోపల నిర్మించిన సంగీత గ్యాలరీలో స్వామి హరిదాసు, త్యాగరాజుల చిత్రాలు, సంగీత వాయిద్యాలు, నవరస భావాలు, శాస్త్రీయ నృత్యం యొక్క సంగ్రహావలోకనాలు ప్రదర్శించేలా ఏర్పాట్లు చేశారు.

కొత్త పార్లమెంటు భవనం పైకప్పుపై ఏర్పాటు చేసిన భారతదేశ జాతీయ చిహ్నం అశోక స్తంభాన్ని 11 జూలై 2022న ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ఆవిష్కరించారు. భవనంలో దాదాపు 92 గదులు నిర్మించారు. భవనంలోని ఒక భాగంలో లోక్‌సభ ఉండగా, మరో భాగంలో రాజ్యసభ ఉంటుంది. ఈ భవనంలోని మధ్యభాగం ప్రతి భారతీయుడికి అందుబాటులో ఉండే విధంగా రూపొందించారు. భవిష్యత్తును దృష్టిలో ఉంచుకుని కొత్త పార్లమెంట్ భవనాన్ని రూపొందించారు. ఇందులో లోక్‌సభ ఛాంబర్‌లో 888 మంది, రాజ్యసభ ఛాంబర్‌లో 384 మంది ప్రతినిధులు కూర్చునేలా ఏర్పాట్లు చేశారు.

భారత జాతీయ పక్షి నెమలి ఎక్కడ చూసినా కనిపించే విధంగా లోక్ సభ ఛాంబర్ డిజైన్ చేశారు. లోక్‌సభ హాల్‌లోని ప్రతి డిజైన్‌లో నెమలి ఆకారం మరియు నెమలి ఈకల సంగ్రహావలోకనం కనిపిస్తుంది. సాంప్రదాయం ప్రకారం లోక్‌సభ ఛాంబర్ గోడలు, కుషన్లు, కార్పెట్‌లకు ఆకుపచ్చ రంగు వేశారు. భారతదేశంలోని ఆకుపచ్చ రంగు భూమిని, భారతదేశ ప్రజలను సూచిస్తుంది. కొత్త పార్లమెంట్ హౌస్‌లోని లోక్‌సభ ఛాంబర్ పాత పార్లమెంట్‌లోని లోక్‌సభ ఛాంబర్ కంటే దాదాపు రెండు రెట్లు పెద్దది. జాతీయ పుష్పం నెమలికి లోక్‌సభ ఛాంబర్‌లో స్థానం కల్పించగా, రాజ్యసభ ఛాంబర్‌లో జాతీయ పుష్పం కమలానికి ప్రత్యేక స్థానం కల్పించారు. తామర పువ్వు ఆకారం ప్రతి డిజైన్‌లో చూడవచ్చు. రాజ్యసభ ఛాంబర్ గోడలు, కుర్చీ కుషన్లు మరియు కార్పెట్ సంప్రదాయం ప్రకారం ఎరుపు రంగులో ఉన్నాయి. భారతదేశంలో ఎరుపు రంగు రాజ గౌరవాన్ని సూచిస్తుంది. కొత్త పార్లమెంట్ హౌస్‌లోని రాజ్యసభ ఛాంబర్ పాత పార్లమెంట్‌లోని రాజ్యసభ ఛాంబర్ కంటే ఒకటిన్నర రెట్లు పెద్దది.

కొత్త పార్లమెంట్ హౌస్‌లో లోక్‌సభ, రాజ్యసభలకు డిజిటల్ సౌకర్యాలు కల్పించారు. ఉభయ సభల కార్యక్రమాలను వివిధ భాషల్లో చదవవచ్చు, వినవచ్చు. కొత్త పార్లమెంట్ భవనాన్ని గతంలో కంటే మరింత సురక్షితంగా ఉంచేందుకు బయోమెట్రిక్ సౌకర్యం కల్పించారు. బయోమెట్రిక్‌లను ఉపయోగించకుండా సభ్యులు ఉభయ సభల్లోకి (లోక్‌సభ మరియు రాజ్యసభ) ప్రవేశించలేరు. కొత్త పార్లమెంట్ హౌస్‌లో కార్యకలాపాలు, ఓటింగ్ ఫలితాలను వీక్షించడానికి గది మొత్తం కవర్ చేయడానికి మల్టీ-మీడియా డిస్ప్లేలు, ఆటోమేటిక్ కెమెరాలు ఏర్పాటు చేశారు.

కొత్త పార్లమెంట్ భవనాన్ని పూర్తిగా కాగిత రహితంగా (పేపర్‌లెస్) మార్చేందుకు కృషి చేశారు. పార్లమెంటు సమావేశాలను వీక్షించడానికి, వినడానికి ఎంపీలకు ఎలాంటి ఇబ్బంది కలగకుండా పార్లమెంట్ హౌస్‌లోని ఛాంబర్‌లో స్మార్ట్ గ్యాడ్జెట్‌లను అమర్చారు. భద్రతా పరంగా కూడా కొత్త పార్లమెంట్‌లో ఆధునిక సౌకర్యాలు కల్పించారు. పార్లమెంట్ హౌస్‌లో స్మార్ట్ ఫీచర్లు, స్మార్ట్ యాక్సెస్‌ను ఏర్పాటు చేశారు.

కొత్త పార్లమెంటు భవనంలో ఉభయ సభల సంయుక్త సమావేశం జరగాలంటే.. అందుకు సంబంధించిన ఏర్పాట్లు కూడా చేశారు. పార్లమెంటు భవనంలో ఒకేసారి 1,280 మంది ప్రతినిధులు కూర్చునేలా ఏర్పాట్లు చేశారు. కొత్త పార్లమెంట్ భవనం మధ్యలో సెంట్రల్ లాబీ సీలింగ్‌పై త్రిభుజాకార గాజును ఉపయోగించారు. ఈ గాజు ద్వారా ఫిల్టర్ చేయబడిన సూర్య కిరణాలు నేలపై ఉన్న లోలకం గడియారాన్ని మరింత అందంగా మారుస్తాయి. భవనాన్ని నిర్మించేటప్పుడు సహజ కాంతిపై ప్రత్యేక శ్రద్ధ పెట్టారు. దీన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని, సెంట్రల్ లాబీపై గాజు పందిరి నిర్మించారు. ఇక్కడ నుండి సూర్యకాంతి నేరుగా భవనం లోపలికి వచ్చి నేలను తాకి మొత్తం భవనాన్ని ప్రకాశిస్తుంది. కొత్త పార్లమెంటు భవనం మధ్యలో నిర్మించిన సెంట్రల్ ఫోయర్‌లో రాజ్యాంగ మందిరం నిర్మించబడింది.

భారత రాజ్యాంగం యొక్క డిజిటల్ కాపీని కొత్త పార్లమెంటు భవనం మధ్యలో ఉన్న రాజ్యాంగ మందిరంలో అమర్చారు. కొత్త పార్లమెంట్ భవనం డిజైన్‌ను ప్రముఖ ఆర్కిటెక్ట్ బిమల్ పటేల్ సిద్ధం చేశారు. అతను గుజరాత్‌లోని అహ్మదాబాద్ నగరానికి చెందినవాడు. అయితే, కొత్త పార్లమెంట్ భవనాన్ని టాటా ప్రాజెక్ట్స్ నిర్మించింది. భవనం పూర్తయిన తర్వాత, దానిని నిర్మించిన కార్మికులు వారు చేసిన కృషిని గుర్తిస్తూ సత్కరించారు.

కొత్త పార్లమెంటు భవనంలో 1700 కంటే ఎక్కువ తలుపులు మరియు కిటికీలు ఉన్నాయి. భవనంలోని గదుల పొడవు 3.5 కిలోమీటర్ల కంటే ఎక్కువ. కొత్త పార్లమెంట్ భవనం గోడలు, సీలింగ్‌పై ప్రత్యేక పెయింటింగ్‌ వేశారు. ఈ చిత్రాలలో ఫ్రెస్కో పద్ధతిని ఉపయోగించారు. ఈ పద్ధతి అజంతా గుహల చిత్రాలలో కనిపిస్తుంది. కొత్త పార్లమెంట్ హౌస్‌లో వాయు మరియు శబ్ద కాలుష్యాన్ని నిరోధించడానికి ఆధునిక పరికరాలు ఉపయోగిస్తున్నారు. న్యూఢిల్లీ నగరం వెలువరించే వాయు, శబ్ద కాలుష్యం నుంచి ఉపశమనం కల్పిస్తుంది.

కొత్త పార్లమెంటు భవనంలో తయారు చేసిన ఫర్నిచర్‌లో ఉపయోగించిన టేకు కలపను మహారాష్ట్ర నాగ్‌పూర్ నుండి తీసుకురాగా, నేలపై ఉపయోగించిన ఎరుపు, తెలుపు ఇసుకరాయిని రాజస్థాన్‌లోని సర్మతుర నుండి తీసుకువచ్చారు. కొత్త పార్లమెంటు భవనంలో ఏర్పాటు చేసిన అశోక చిహ్నం మహారాష్ట్రలోని ఔరంగాబాద్, రాజస్థాన్‌లోని జైపూర్ నుంచి తీసుకొచ్చారు. లోక్‌సభ, రాజ్యసభ హాళ్లలో ఏర్పాటు చేసిన అశోక్ చక్రంను మధ్యప్రదేశ్‌లోని ఇండోర్‌లో తయారు చేశారు. 75 సంవత్సరాల క్రితం భారతదేశ స్వాతంత్ర్య స్ఫూర్తిని పునరుజ్జీవింపజేస్తూ, లోక్‌సభ ఛాంబర్‌లోని స్పీకర్ కుర్చీకి సమీపంలో సెంగోల్‌ను ఏర్పాటు చేశారు. తమిళనాడుకు చెందిన సాధువుల చేతుల నుండి ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ ఈ సెంగోల్‌ను స్వీకరించారు. పవిత్ర నంది, న్యాయం యొక్క చిహ్నం, సెంగోల్ పైభాగంలో ఉన్నాయి.

మరిన్ని జాతీయ వార్తల కోసం క్లిక్ చేయండి..