NOTA: నోటా అంటే ఏమిటి ..? ప్రజాస్వామ్యంలో ఇది ఎంత ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది?

భారతదేశంలో EVMలు మొదటిసారిగా 1982లో కేరళలోని ఉత్తర పరవూర్ అసెంబ్లీ నియోజకవర్గ ఉప ఎన్నికల్లో అందుబాటులోకి వచ్చాయి. 2004 లోక్‌సభ ఎన్నికల నుండి దేశవ్యాప్తంగా ప్రతి లోక్‌సభ, రాష్ట్ర అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో ఓటింగ్ ప్రక్రియ పూర్తిగా ఎలక్ట్రానిక్ ఓటింగ్ యంత్రాల ద్వారా నిర్వహించడం జరగుతుంది. పైలట్ ప్రాజెక్ట్‌గా, 2014 లోక్‌సభ ఎన్నికలలో 543 పార్లమెంటరీ నియోజకవర్గాలలో టర్-వెరిఫైడ్ పేపర్ ఆడిట్ ట్రయల్ (VVPAT) సిస్టమ్‌తో కూడిన EVMలను ఉపయోగించారు.

ప్రతి ఎన్నికల్లో ఏ అభ్యర్థికి ఓటు వేయకూడదని కొందరు వ్యక్తులు ఉంటారు.. అలాంటి ఓటర్ల కోసం ఎన్నికల సంఘం “నోటా” సదుపాయాన్ని కల్పించింది. భారత ఎన్నికల సంఘం డిసెంబర్ 2013 అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో ఎలక్ట్రానిక్ ఓటింగ్ యంత్రాలను “NOTA”గా ప్రవేశపెట్టింది. అప్పటి నుంచి అభ్యర్థులు ఎవరూ నచ్చకపోవడంతో పైవేవీ కావు అనే భావన మొదలైంది. 27 సెప్టెంబరు 2013న, ఎన్నికలలో “పైన ఏవీ కాదు” అనే దానికి ఓటును నమోదు చేసుకునే హక్కును వర్తింపజేయాలని భారత సుప్రీంకోర్టు తీర్పునిచ్చింది. అదే సమయంలో ఎలక్ట్రానిక్ ఓటింగ్ యంత్రాలలో బటన్‌ను అందించాలని ఎన్నికల కమిషన్‌ను ఆదేశించింది. ఓటర్లు నోటాను వినియోగించుకునేందుకు వీలుగా ‘నన్ ఆఫ్ ది ఎబౌ’ ఎంపిక కోసం ECI ప్రత్యేక గుర్తును ప్రవేశపెట్టింది. ఈ గుర్తు అన్ని ఎలక్ట్రానిక్ ఓటింగ్ మెషీన్లలో (EVM) చివరి ప్యానెల్‌లో కనిపిస్తుంది.

నోటా అంటే ఏమిటి ?

ఎన్నికల్లో పోటీ వ్యక్తులు నచ్చకపోవడం, అభ్యర్థుల నేర చరిత్ర, స్థానిక సమస్యల కారణంగా ప్రజలు ఎవరికీ ఓటు వేయకూడదని చాలాసార్లు అనుకుని ఉంటారు. అయితే వారు తమ నిరసనను ఎలా వ్యక్తం చేస్తారు? అందువల్ల, ఎన్నికల సంఘం ఓటింగ్ విధానంలో ఒక విధానాన్ని అభివృద్ధి చేసింది. తద్వారా అభ్యర్థులందరినీ తిరస్కరించే హక్కును ప్రజలు పొందారు. అదే నోటా.

నోటా ఎన్నికలలో నిలబడిన అభ్యర్థులలో ఎవరికీ ఓటు వేయకుండా ఉండే హక్కు నియోజకవర్గ ఓటర్లకు ఇది కల్పిస్తుంది. అంటే, అభ్యర్థులందరినీ తిరస్కరించడానికి నోటా ప్రజలకు ఒక ఎంపికను ఇస్తుంది. అంటే, మీరు మీ అసెంబ్లీ లేదా లోక్‌సభ నియోజకవర్గం నుండి ఏ అభ్యర్థిని ఇష్టపడకపోతే, మీరు EVM మెషీన్‌లోని నోటా బటన్‌ను నొక్కవచ్చు. నోటాకు వచ్చిన ఓట్లను లెక్కిస్తారు. కానీ వాటిని అదనపు ఓట్లుగా పరిగణిస్తారు. అంటే నోటా ఓట్లు ఏ అభ్యర్థికి పడవని, ఎవరి గెలుపు ఓటముల్లో వాటికి ప్రాముఖ్యత ఉండదు.

1961 నియమం 49-O ఏం చెబుతుంది..!

ఎన్నికల నియమావళి ప్రకారం, 1961 నియమం 49-O ప్రకారం “ఓటు వేయకూడదని నిర్ణయించుకున్న ఎలక్టర్. ఓటరు తన ఎలక్టోరల్ రోల్ నంబర్ తర్వాత ఫారమ్ 17Aలో ఓటర్ల రిజిష్టర్‌లో నమోదు చేసుకోవాలి. 49L నియమంలోని సబ్-రూల్ (1) ప్రకారం అవసరమైన విధంగా తన సంతకం లేదా బొటనవేలు ముద్రను వేసి ఓటును నమోదు చేయకూడదని నిర్ణయించుకోవల్సి ఉంటుంది. దీన్ని ప్రిసైడింగ్ అధికారి ఫారం 17Aలో పేర్కొన్నాల్సి ఉంటుంది. ఈవీఎంలను ప్రవేశపెట్టిన తర్వాత, ఇకపై ఫారమ్ 49-ఓ ఫైల్ చేయాల్సిన అవసరం లేకుండాపోయింది. ప్రిసైడింగ్ అధికారి అనుమతి తీసుకోవలసిన అవసరం లేదు.

నోటా ఎంత ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది ?

100 ఓట్లలో 99 నోటాకు పడి, ఒక అభ్యర్థికి ఒక ఓటు వస్తే, ఆ అభ్యర్థి విజేతగా పరిగణిస్తారు. మిగిలిన ఓట్లు చెల్లనివిగా ప్రకటించడం జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ లేదా లోక్‌సభ నియోజకవర్గాల అభ్యర్థులందరికీ డిపాజిట్లు గల్లంతైతే, ఎక్కువ ఓట్లు సాధించిన అభ్యర్థిని కూడా విజేతగా ప్రకటిస్తారు. అభ్యర్థులందరి కంటే నోటాకే ఎక్కువ ఓట్లు రావడం చాలా సార్లు కనిపించింది. గుజరాత్ అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్, బీజేపీ మినహా మరే ఇతర పార్టీల ఓట్ల కంటే నోటాకు పోలైన ఓట్ల సంఖ్య ఎక్కువ. ఇటీవల జరిగిన గుజరాత్ అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో 5.5 లక్షలకు పైగా లేదా 1.8% మంది ఓటర్లు నోటా బటన్‌ను నొక్కారు. చాలా అసెంబ్లీ నియోజకవర్గాల్లో నోటా ఓట్ల కంటే తక్కువ తేడాతో విజయం సాధించారు అభ్యర్థులు.

బ్యాలెట్‌లో నోటా కూడా అభ్యర్థిగా పరిగణించడం జరుగుతుంది

2018కి ముందు, నోటాను చట్టవిరుద్ధమైన ఓటుగా పరిగణించడం గమనార్హం. ప్రతి విజయానికి ఎవరూ సహకరించలేరు. కానీ 2018లో దేశం వ్యాప్తంగా మొదటిసారిగా నోటా అభ్యర్థులతో సమాన హోదాను పొందింది. 2018 డిసెంబర్‌లో హర్యానాలోని ఐదు జిల్లాల్లో జరగిన మున్సిపల్ కార్పొరేషన్ ఎన్నికలకు, నోటాకు ఎక్కువ ఓట్లు వస్తే, అభ్యర్థులందరినీ అనర్హులుగా ప్రకటించారు. అనంతరం మరోసారి మళ్లీ ఎన్నికలు నిర్వహించాలని, అభ్యర్థులను ఎంపిక చేయాలని హర్యానా ఎన్నికల సంఘం నిర్ణయించింది. మళ్లీ ఎన్నికల్లో నోటాకు అత్యధిక ఓట్లు వచ్చినా, రెండో స్థానంలో నిలిచిన అభ్యర్థిని విజేతగా ప్రకటించారు. అయితే నోటాకు అభ్యర్థికి సమాన సంఖ్యలో ఓట్లు వస్తే, అటువంటి పరిస్థితిలో అభ్యర్థి విజేతగా ప్రకటించబడతారు.

కాబట్టి, ఎన్నికల సంఘం ప్రారంభించిన నోటా సాధికారత, అభ్యర్థికి సమాన ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం నిజమైన ప్రజాస్వామ్యం. ఈ చర్య రాజకీయ పార్టీలకు ప్రజల ప్రయోజనాలను విస్మరిస్తే వారికి చాలా నష్టం వాటిల్లుతుందని స్పష్టమవుతోంది.

మరిన్ని జాతీయ వార్తల కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి...