Sleep Science: అర్థరాత్రి మేల్కొంటున్నారా?.. సైంటిస్టులు కనిపెట్టిన షాకింగ్ నిజం..
విద్యుత్తు కనుగొనకముందు, మనుషుల నిద్ర అలవాటు పూర్తిగా భిన్నంగా ఉండేది. పారిశ్రామిక యుగానికి ముందు, ప్రజలు ఒకేసారి కాకుండా, రెండు వేర్వేరు దశల్లో నిద్రించేవారు. దీనిని ద్విదశ నిద్ర (Biphasic Sleep) అని అంటారు. ఈ రెండు నిద్రల మధ్య వారు అర్ధరాత్రి ఒకటి లేదా రెండు గంటలు మేల్కొని, ప్రశాంతంగా ప్రార్థనలు చేయడం, చదువుకోవడం లేదా ధ్యానం చేయడం వంటి పనులు చేసేవారు. ఇది నిద్రలేమి లక్షణం కాదు, కానీ మన శరీర సహజ లయకు అనుగుణంగా ఉండే ఒక పునరుత్తేజకరమైన అలవాటు. కృత్రిమ కాంతి, పారిశ్రామికీకరణ ఆ లయాన్ని ఎలా భగ్నం చేశాయో ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
Updated on: Nov 04, 2025 | 8:22 PM
ఆధునిక జీవితం రాకముందు, మనుషులు ప్రస్తుతం నిద్రించే పద్ధతికి పూర్తిగా భిన్నంగా విశ్రాంతి తీసుకునేవారు. పారిశ్రామిక పూర్వ ప్రపంచంలో, ప్రజలు ఒకేసారి నిరంతరంగా కాకుండా, మొదటి నిద్ర, రెండో నిద్ర అని పిలిచే రెండు విభిన్న దశలలో నిద్రించేవారు. ఈ ద్విదశ నిద్ర అనేది నిద్రలేమి లక్షణం కాదు, కానీ మన శరీర సహజ లయకు అనుగుణంగా ఉండే అలవాటు.
రెండు నిద్రల పద్ధతి:
శతాబ్దాల తరబడి ఐరోపా, ఆఫ్రికా, ఆసియా ప్రాంతాలలో ఈ ఖండ నిద్ర సాధారణ పద్ధతి. ప్రజలు సూర్యాస్తమయం తర్వాత వెంటనే పడుకునేవారు. దాదాపు నాలుగు గంటలు నిద్రపోయేవారు. అర్ధరాత్రి ఒకటి లేదా రెండు గంటలు మేల్కొని, మళ్లీ రెండో నిద్రకు వెళ్ళేవారు.
ఈ మధ్య విరామ సమయంలో వారు ప్రశాంతంగా నిప్పు చూసుకోవడం, మాట్లాడుకోవడం, రాయడం లేదా పొరుగువారిని కలవడం వంటి పనులు చేసేవారు. అర్ధరాత్రి మేల్కోవడాన్ని అప్పట్లో అశాంతిగా, అనారోగ్యకరంగా భావించేవారు కాదు. దాన్ని ప్రశాంతమైన, పునరుత్తేజకరమైన విరామంగా చూసేవారు.
మెలటోనిన్ పాత్ర:
విద్యుత్తు లేని సమయంలో, మానవ నిద్ర విధానాలు సూర్యోదయం, సూర్యాస్తమయంతో పూర్తిగా సమకాలీకరించబడ్డాయి. మన అంతర్గత జీవ గడియారం సహజ కాంతి-చీకటి చక్రానికి అనుగుణంగా పనిచేస్తుంది. సంధ్యా సమయం తర్వాత వెంటనే నిద్రను నియంత్రించే మెలటోనిన్ హార్మోను విడుదల అవుతుంది. ఈ హార్మోను వల్లే త్వరగా నిద్రపోవాలని అనిపించేది.
పారిశ్రామికీకరణ ముగింపు:
ఫ్యాక్టరీలు, గ్యాస్ దీపాలు, ఆ తర్వాత విద్యుత్ లైట్లు వచ్చినప్పుడు ఈ సున్నితమైన చక్రం మారింది. సాయంత్రం ప్రకాశవంతమైన లైట్లకు గురికావటం మెలటోనిన్ ఉత్పత్తిని అణచివేస్తుంది. దీంతో ప్రజలు ఎక్కువసేపు మేల్కొని ఉండేవారు. పని షెడ్యూళ్లు కూడా నిరంతర పని గంటలను డిమాండ్ చేశాయి. ఫలితంగా, రెండు నిద్ర దశలు కలిసిపోయి, నేడు మనకు తెలిసిన ఒకే నిరంతర నిద్ర చక్రంగా మారింది.
రాత్రి మేల్కోవడం సాధారణమే:
మీరు తరచుగా అర్ధరాత్రి మేల్కొంటే, అది నిద్రలేమి కాకపోవచ్చు. మీ శరీరం ప్రాచీన నిద్ర లయను ప్రతిధ్వనిస్తుందని నిద్ర శాస్త్రవేత్తలు వివరిస్తారు. నిద్ర చక్రాల మధ్య చిన్న విరామం సహజం. అప్పట్లో ప్రజలు అర్ధరాత్రి మేల్కొవడాన్ని ధ్యానానికి, ఆలోచనలకు ఒక అవకాశంగా చూసేవారు. కానీ నేడు, మనం దాన్ని చూసి ఆందోళన చెందుతున్నాం. నిద్ర ఒత్తిడిని తగ్గించుకోవడానికి, ఈ మేల్కొలుపులను సహజ విరామాలుగా పరిగణించడం మంచిది.
గమనిక: ఈ కథనం కేవలం చారిత్రక, శాస్త్రీయ అధ్యయనాలపై ఆధారపడిన సమాచారాన్ని అందిస్తుంది. నిద్ర రుగ్మతలు లేదా దీర్ఘకాలిక సమస్యలు ఉంటే, మెరుగైన చికిత్స, సలహా కోసం నిద్ర నిపుణుడిని సంప్రదించాలి.
