Budget 2022: రైతు ఆదాయాన్ని ‘రెట్టింపు’ చేస్తానన్న సర్కార్.. బడ్జెట్ కేటాయింపుల్లో అసలుకే ఎసరు!

Union Budget 2022 for Agriculture: ఫిబ్రవరి 1న కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్(Nirmala Sitharaman) ప్రవేశ పెట్టిన 2022-23 వార్షిక బడ్జెట్ అందరి అంచనాలను తలక్రిందులు చేసింది. బడ్జెట్‌-2022(Budget 2022)లో మెజారిటీ ప్రజల సంక్షేమానికి అవసరమైన కేటాయింపులను కాదని, ప్రభుత్వాలు తాము అనుకున్న ప్రాధాన్యతలను బట్టి కేటాయింపులు చేసినట్లు కనిపిస్తుంది. కేటాయించిన నిధులను ఆ రంగానికే ఖర్చు చేస్తారన్నది ఖచ్చితమైన హామీ కూడా లేకుండాపోయింది. అసలు కేటాయించిన మొత్తాన్ని ఖర్చుచేస్తారన్న గ్యారంటీ కూడా ఎక్కడా చూపించలేదు. ముఖ్యంగా ఈ ఏడాది వ్యవసాయ బడ్జెట్(Agriculture Budget) పూర్తిగా అదే దారిలో నడిచింది. గత సంవత్సర కాలంగా జరిగిన రైతు(Farmers) ఉద్యమాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని ఈసారి బడ్జెట్ కేటాయింపులు ఉంటాయని ఎదురుచూసినవారికి నిరాశే ఎదురైంది. రైతు ఉద్యమం డిమాండు చేసినట్లుగా కనీస మద్దతు ధరలకు చట్టబద్ధత కల్పించే వైపు ఎటువంటి సూచనా ఈసారి కేంద్ర బడ్జెట్‌లో కనిపించలేదు. కేంద్ర బడ్జెట్ 2022లో భాగంగా వ్యవసయరంగానికి సంబంధించిన కేటాయింపులపై భారతీయ వ్యవసాయరంగ నిపుణులు, విశిష్ట ఆహార, వాణిజ్య విధాన విశ్లేషకులు దేవిందర్ శర్మ తన కీలక అభిప్రాయాన్ని వ్యక్తం చేశారు.

రైతుల ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేస్తామని ప్రధాని వాగ్దానం చేసిన సంవత్సరం 2022 అని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే , ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ లక్ష్యాన్ని ఎంతవరకు సాధించారు. లేదా మరికొంత సమయం అవసరమా అని వెల్లడించడానికి చాలా అంచనాలు ఉన్నాయి. నిజానికి రైతు ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేస్తామన్న హామీని కేంద్ర బడ్జెట్‌లో ఎక్కడా ప్రస్తావించలేదు. 2022–23 కేంద్ర బడ్జెట్ దేశ ప్రజలను మభ్యపెట్టే తన పాత ధోరణినే కొనసాగించింది. కరోనా లాంటి తీవ్ర సంక్షోభ కాలంలో కూడా దేశాన్ని నిలబెట్టిన రైతాంగానికి ఈ బడ్జెట్ ఉట్టి చేతులనే చూపించింది. కనీసం గత ఏడాది బడ్జెట్‌లో చేసినంత కేటాయింపులను కూడా చేయకుండా, ఈ ఏడాది బడ్జెట్‌లో దాదాపు రూ.16వేల కోట్ల కోత విధించింది. ముఖ్యంగా ప్రధానమంత్రి కిసాన్ పథకం కింద వార్షిక అర్హతను ప్రస్తుతమున్న రూ. 60,000 కోట్ల నుండి రూ. 80,000 కోట్లకు పెంచవచ్చు, కాకపోతే మొత్తం రెట్టింపు అవుతుందని అందరూ భావించారు. అయితే, అది కూడా జరగలేదు. బదులుగా, పీఎం కిసాన్ కోసం బడ్జెట్ కేటాయింపులు గత సంవత్సరం 60,000 కోట్ల రూపాయల నుండి 68,000 కోట్ల రూపాయలకు స్వల్పంగా పెరిగాయి.

ముఖ్యంగా రెండు సంవత్సరాలుగా కరోనా మహమ్మారి కాలంలో వ్యవసాయం అనూహ్యంగా మంచి పనితీరు కనబరిచింది. ఆర్థిక సర్వేలో గుర్తించిన విధంగా భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో వ్యవసాయ రంగం రెండేళ్లలో మెరుగైన ఫలితాలను సాధించింది. మొత్తంగా కరోనా సంక్షోభ కాలంలోనూ దృఢంగా నిలబడ్డారు. రైతులపై ప్రభుత్వాల నిర్లక్ష్య వైఖరి మాత్రం ఈ సంక్షోభ కాలంలోనూ పాత పద్ధతుల్లోనే కొనసాగింది. ముఖ్యంగా ఈ సంక్షోభ కాలంలో కూడా వ్యవసాయ రంగంలో ప్రభుత్వ పెట్టుబడులు మరింత పెంచాలని కేంద్రానికి అనిపించలేదు. విచిత్రమేమిటంటే, 2022 మార్చి నాటికి సాధిస్తామని ఘనంగా చెప్పుకుంటున్న రైతు కుటుంబాలకు రెట్టింపు ఆదాయం అనే మాటను ఈ బడ్జెట్ ప్రసంగంలో అసలు ప్రస్తావించనే లేదు. 2021–22లో మొత్తం బడ్జెట్‌లో 3.78 శాతంగా ఉన్న కేటాయింపులు 2022–23లో 3.36 శాతానికి పడిపోయాయి. వ్యవసాయ అనుబంధ రంగాల (పశు, మత్స్య శాఖలు) బడ్జెట్ కేటాయింపులను కూడా కలిపి చూస్తే అవి 2021–22లో 3.97 శాతం ఉండగా ఈ సంవత్సరం 3.51శాతానికి దిగజారాయి.

వ్యవసాయరంగ మౌలిక వసతుల కోసం 2020 మేలో ఆత్మనిర్భర్ భారత్ ప్రకటనలో భాగంగా నాలుగేళ్ళల్లో ఖర్చు చేస్తామని చెబుతూ 1 లక్ష కోట్లతో అట్టహాసంగా ప్రకటించిన వ్యవసాయ మౌలిక వసతుల అభివృద్ధి నిధి (ఏ‌ఐ‌ఎఫ్‌) కాలపరిమితిని ఈ బడ్జెట్టులో ఆరేళ్ళకు పెంచారు. పైగా ఈ నిధులు కేటాయించిన గత 20నెలల్లో రూ. 6627కోట్ల విలువైన ప్రాజెక్టులను మాత్రమే శాంక్షన్ చేశారు. అందులో మళ్ళీ రూ.2654 కోట్లు మాత్రమే ఖర్చు చేశారు. అంటే లక్ష్యంలో కేవలం 2.6 శాతం మాత్రమే.

మరోవైపు, అగ్రశ్రేణి చమురు ఉత్పత్తిదారులు, Omicron ఆందోళనల మధ్య ఉత్పత్తిని స్తంభింపజేయవచ్చని, నిరసన తెలిపిన రైతుల డిమాండ్‌ మేరకు కనీస మద్దతు ధర (ఎంఎస్‌పి)కి చట్టబద్ధత కల్పించే అంశాన్ని పరిశీలించేందుకు నిపుణుల కమిటీని ఏర్పాటు చేస్తున్నట్లు ప్రభుత్వం అధికారికంగా ప్రకటించలేదు. వరి, గోధుమ పంటల సేకరణ వల్ల 2020–21లో 1 కోటీ 97 లక్షల మంది రైతులు లబ్ధిపొందగా, 2021– 22లో 1 కోటీ 63 లక్షల మంది రైతులు మాత్రమే లబ్ధి పొందారు. ఆహార సేకరణ సంస్థ ఎఫ్‌సి‌ఐ లెక్కల ప్రకారం దేశంలో 2020–21లో 1,286 లక్షల టన్నుల వరి, గోధుమలను సేకరించగా 2021–22లో కేవలం 1,208 లక్షల టన్నులు మాత్రమే సేకరించారు. 2020–21లో 248 లక్షల కోట్ల రూపాయల విలువైన పంటలు సేకరించగా 2021– 22లో మాత్రం అది 237 లక్షల కోట్లకు పడిపోయింది..

రైతులకు ఎం‌ఎస్‌పి అందించడానికి ఉపయోగపడే పిఎమ్–ఆశా, ఇంకా ఇతర ధరల స్థిరీకరణ పథకాలకు ఈ సంవత్సరం బడ్జెట్‌లో తీవ్రమైన కోతలు పెట్టడం కేంద్ర ప్రభుత్వ నిజమైన ప్రాధాన్యతలేమిటో అర్ధమవుతోంది. 2021–22లో ఇందుకోసం రూ.400 కోట్లు మాత్రమే కేటాయించిన ప్రభుత్వం, ఈసారి దాన్ని కూడా పూర్తిగా తగ్గించేసి 1 కోటి రూపాయలను కేటాయించింది. అంటే ఇకపై ప్రభుత్వం సేకరణ నుంచి తప్పుకుని మార్కెట్‌ను పూర్తిగా కార్పొరేట్ కంపెనీలకు, ప్రైవేటు వ్యాపారులకు వదలనున్నదని స్పష్టమవుతోంది. అంటే ఇటీవల కేంద్ర ప్రభుత్వం తీసుకువచ్చిన మూడు చట్టాలతో సాధించాలని అనుకున్న లక్ష్యాన్ని, కేంద్రం ఈ ఏడాది బడ్జెట్ కేటాయింపులు జరుపినట్లు కనిపిస్తోంది. వ్యవసాయానికి బడ్జెట్ కేటాయింపులు కూడా గత ఏడాది మాదిరిగానే ఉన్నాయి, ఈ సంవత్సరం రూ. 1.38 లక్షల కోట్లకు చేరుకోవడానికి కేవలం రూ. 3,000 కోట్లు మాత్రమే పెరిగింది.

రైతులకు డిజిటల్, హైటెక్ సేవలను అందించడం, పంట అంచనా కోసం ‘కిసాన్ డ్రోన్’ల దరఖాస్తు, భూ రికార్డుల డిజిటలైజేషన్, పురుగుమందులు, పోషకాలను పిచికారీ చేయడం, స్టార్టప్‌ల కోసం ఇన్‌ఫ్రా ఫండ్‌ను ఏర్పాటు చేయడం, నాబార్డ్‌ను వదిలివేయడం వంటి కొన్ని ప్రకటనలు మినహా. ఎఫ్‌పిఓల ఏర్పాటుకు ఆర్థిక సహాయం చేయడంతో, వ్యవసాయం , రైతులకు సంబంధించినంత వరకు బడ్జెట్ తీవ్ర నిరాశను మిగిల్చింది. వీటికి అందించిన వ్యయం చాలా తక్కువగా ఉన్నప్పటికీ, రాబోయే సంవత్సరాల్లో వ్యవసాయానికి పునాదిని బలోపేతం చేయడానికి మెరుగైన, అధునాతన సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని ప్రభుత్వం అందించింది. అదనంగా, గంగా నదికి ఇరువైపులా సేంద్రియ వ్యవసాయంతో ప్రారంభించి రసాయన రహిత వ్యవసాయాన్ని ప్రోత్సహిస్తామని ప్రభుత్వం చేసిన వాగ్దానాన్ని ఆర్థిక మంత్రి పునరుద్ఘాటించారు. సేంద్రీయ, ప్రకృతిపరమైన వ్యవసాయం గురించి కేంద్ర ప్రభుత్వం విస్తృతంగా మాట్లాడుతోంది. వాతావరణ మార్పుల నేపథ్యంలో రసాయన వ్యవసాయాన్ని తప్పకుండా మానుకోవాల్సిందే. కానీ మాటలే తప్ప, ఇప్పటివరకూ కేంద్ర ప్రభుత్వం ఈ ప్రకృతి వ్యవసాయ అవగాహనను ముందుకు తీసుకువెళ్లడానికి అవసరమైన బడ్జెట్ కేటాయింపులు చేయలేదు.

అయితే శాశ్వత పరివర్తన తీసుకురావడానికి తగిన ప్యాకేజీని ప్రకటించడంలో విఫలమయ్యారు. కమ్యూనిటీ మేనేజ్డ్ సస్టైనబుల్ ఫార్మింగ్ (CMSF) కార్యక్రమం కింద రసాయన వ్యవసాయం నుండి రసాయన రహిత వ్యవసాయానికి రూపాంతరం చెందడం, వ్యవసాయ విస్తరణ సేవలు. ప్రత్యామ్నాయంపై పరిశోధన, అభివృద్ధిలో తగిన మార్పుతో సాధ్యమైన ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌లో అనుకరించటానికి ఒక ఉదాహరణ ఉందని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే అది మెరుగ్గా ఉంది. సాంకేతికతలు. నూనెగింజల పంటల ఉత్పత్తిని పెంచేందుకు నిర్మలా సీతారామన్‌ 1500 కోట్ల రూపాయలను కేటాయించారు. అండమాన్, ఈశాన్య ప్రాంతాలలో పామ్ ప్లాంటేషన్లను ప్రోత్సహించడానికి ప్రభుత్వం ముందుగా ఒక పథకాన్ని ప్రకటించినప్పటికీ, దేశీయంగా ఆహార నూనెల సరఫరాను పెంపొందించడానికి, నూనెగింజల దేశీయ ఉత్పత్తిని పెంచడం ముఖ్యం. వాస్తవానికి, దేశంలో లభ్యమయ్యే సాంప్రదాయ, ఆరోగ్యకరమైన తినదగిన నూనెల విస్తృత వర్ణపటాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే, మలేషియా, ఇండోనేషియాలో రుజువైనట్లుగా పర్యావరణపరంగా అవాంఛనీయమైన ఆయిల్ పామ్ తోటల క్రింద ఉన్న ప్రాంతాన్ని విస్తరించడం కంటే నూనెగింజలు ఎక్కువ ప్రాముఖ్యతను పొందాలి.

ఇదిలావుంటే, ఇప్పటికీ జంట సమస్యలు రైతు ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేయడం, ఎంఎస్‌పిపై నిపుణుల కమిటీని ఏర్పాటు చేయడం వంటి వాగ్దానాలు వెనుకకు నెట్టినట్లు అనిపిస్తుందని దేవిందర్ శర్మ అభిప్రాయపడ్డారు. అన్నింటికంటే, గ్రామీణ భారతదేశం భయంకరమైన వ్యవసాయ దుస్థితిని ఎదుర్కొంటోంది. సరైన హామీ ధరను తిరస్కరించడం భారతదేశంలోనే కాకుండా ప్రపంచవ్యాప్తంగా సంక్షోభాన్ని తీవ్రతరం చేసింది.

దేవిందర్ శర్మ రచయిత, భారతీయ వ్యవసాయ నిపుణులు,విశిష్ట ఆహార, వాణిజ్య విధాన విశ్లేషకులు.

Read Also… Budget 2022: కేంద్ర బడ్జెట్‌తో రైతుల ఆదాయం పెరుగుతుందా.. తగ్గుతుందా..