Congress: కష్టాల్లో ఉన్నప్పుడల్లా గాంధీ కుటుంబానికి అండగా దక్షిణ భారతం.. అసలు కారణం అదేనా?

Rahul, Priyanka, Sonia, Indira Gandhi

రామాయణంలోని లంకాయుద్ధం సమయంలో, రావణుని కుమారుడు మేఘనాథుడి దివ్య ఆయుధంతో అపస్మారక స్థితిలోకి వెళ్లిన లక్ష్మణుని ప్రాణాలను రక్షించడానికి హనుమంతుడు ఉత్తరాన హిమాలయాల నుండి సంజీవని మూలికతో దక్షిణాన లంకకు చేరుకున్నాడు. దీని తర్వాత మాత్రమే లక్ష్మణ్‌కు రెండవ జీవితం లభించింది. అయితే భారత రాజకీయాల్లో సంక్షోభం ముదిరినప్పుడల్లా, అతనికి లభించిన రాజకీయ జీవితరేఖ ఉత్తర భారతదేశం నుండి కాదు, దక్షిణాది నుండి. దక్షిణాది నుంచి కాంగ్రెస్‌కు వచ్చిన సంజీవని రాజకీయంగా చిక్కుల్లో పడిన ఇందిరాగాంధీకి, సోనియా గాంధీ, రాహుల్ గాంధీలకు కొత్త బలాన్ని అందించి గాంధీ కుటుంబ పరువును కాపాడింది.

కాంగ్రెస్‌కు దక్షిణ భారతదేశం ఎప్పుడూ సురక్షితమైన మార్గం. రెండు స్థానాల్లో ఎంపీగా పోటీ చేసిన రాహుల్ గాంధీ, వయనాడ్ స్థానానికి రాజీనామా కారణంగా ఖాళీ అయింది. ఈ నేపథ్యంలోనే దక్షిణ భారతదేశంలోని వయనాడ్ స్థానం నుండి ప్రియాంక గాంధీ తన ఎన్నికల అరంగేట్రం చేశారు. అక్కడ ఆమె భారతీయ జనతా పార్టీ అభ్యర్థి నవ్య హరిదాస్, వామపక్షాల అభ్యర్థి సత్యన్ మోకేరి నుండి పోటీని ఎదుర్కొంటున్నారు.

వయనాడ్ సీటు నుంచి వదులుకున్న రాహుల్ గాంధీ అక్కడి ప్రజలతో తనకున్న భావోద్వేగ సంబంధాన్ని చాటుకున్నారు. తాను క్లిష్ట పరిస్థితులను ఎదుర్కొంటున్న సమయంలో తనకు శక్తిని అందించేందుకు వయనాడ్ ప్రజలు కృషి చేశారని ఆయన అన్నారు. అయితే, గాంధీ కుటుంబానికి, కాంగ్రెస్‌కు దక్షిణాది సహాయం చేయడం ఇదే మొదటిసారి కాదు. అటువంటి పరిస్థితిలో కాంగ్రెస్‌కు ఎదురైన రాజకీయ విపత్తులో గాంధీ కుటుంబానికి రాజకీయ మార్గాన్ని చూపింది దక్షిణ భారతమే.

కాంగ్రెస్, గాంధీ కుటుంబ రాజకీయ సంక్షోభంలో దక్షిణ భారతదేశంలోని రాష్ట్రాలు ఎల్లప్పుడూ బలంగా ఉన్నాయి. 1977లో ఎమర్జెన్సీ సమయంలో జరిగిన సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ చరిత్రలో ఇంతటి దారుణమైన పరిస్థితి నెలకొంది. ఉత్తర భారతదేశంలోని రాష్ట్రాల్లో కాంగ్రెస్ తుడిచిపెట్టుకుపోయింది. కానీ దక్షిణాదిలో పార్టీ పరువు కాపాడింది. 1977 ఎన్నికల్లో జనతా పార్టీకి 41.32 శాతం ఓట్లతో 295 సీట్లు రాగా, కాంగ్రెస్‌కు 34.52 శాతం ఓట్లతో 154 సీట్లు వచ్చాయి. మొత్తం 154 సీట్లలో కేరళ, ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక, తమిళనాడు రాష్ట్రాల నుంచి కాంగ్రెస్‌కు 92 సీట్లు వచ్చాయి.

ఎమర్జెన్సీ తర్వాత ఇందిరా గాంధీకి రాయ్‌బరేలీ స్థానం నుంచి తిరిగి రావడం కష్టంగా అనిపించినప్పుడు, కర్ణాటకలోని చిక్కమంగళూరు సీటు ఆమె రాజకీయ జీవితానికి ఆయువుపట్టుగా పనిచేసింది. ఇందిరా గాంధీ స్వయంగా రాయ్‌బరేలీ స్థానం నుంచి సోషలిస్టు నాయకుడు రాజ్ నారాయణ్‌పై పోటీ చేసి ఓడిపోయారు. కాంగ్రెస్‌పై సూర్యుడు అస్తమించాడని రాజకీయ వర్గాల్లో అంతా భావించారు. అలాంటి పరిస్థితుల్లో కర్ణాటకలోని చిక్కమంగళూరు సీటు ఇందిరాగాంధీకే కాదు కాంగ్రెస్‌కు కూడా రాజకీయంగా ఆయువుపట్టుగా మారింది. 1978లో కర్నాటకలోని చిక్కమంగళూరు స్థానం నుంచి ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడం ద్వారా ఇందిరాగాంధీ కాంగ్రెస్‌ను పునరుద్ధరించడమే కాకుండా 1980లో మళ్లీ అధికారంలోకి వచ్చారు.

చిక్‌మగంళూరు నుంచి సిట్టింగ్ ఎంపీ డీబీ గౌడ రాజీనామా చేయడంతో ఖాళీ అయిన సీటులోకి ఇందిరాగాంధీ ప్రవేశించగా, అప్పటి సీఎం వీరేంద్ర పాటిల్‌ను ఎదుర్కోవడం ఆమె ముందున్న సవాలు. అటువంటి పరిస్థితిలో ఇందిరా గాంధీ ముమ్మరంగా ప్రచారం చేసి మొత్తం రాజకీయ వాతావరణాన్నే మార్చేశారు. ఆ సమయంలో, కాంగ్రెస్ నాయకుడు దేవరాజ్ ఉర్స్ ఇందిరా గాంధీ కోసం ఒక నినాదంతో ముందుకు వచ్చారు. ఏక్ షెర్నీ సౌ లంగూర్.. ఇది చిక్కమంగళూరులో ప్రతిధ్వనించింది. ఇందిరా గాంధీ 77 వేల ఓట్లతో గెలుపొందారు. ఆమె ప్రత్యర్థి అభ్యర్థులందరికీ డిపాజిట్లు గల్లంతు చేశారు.

మూడు సంవత్సరాల తర్వాత కాంగ్రెస్ భారీ మెజారిటీతో అధికారంలోకి రావడంతో కాంగ్రెస్‌కు సంబంధించి రాజకీయ వాతావరణం ఏర్పడింది. 1980లో ఇందిరా గాంధీ మళ్లీ దేశానికి ప్రధాని అయ్యారు. దీని తర్వాత ఇందిరా గాంధీ దక్షిణాదిని తన కార్యక్షేత్రంగా చేసుకున్నారు. ఇందిరా గాంధీ 1980లో తెలంగాణలోని రాయ్‌బరేలీ, మెదక్ స్థానాల నుంచి పోటీ చేశారు. ఇందిర రెండు లోక్‌సభ స్థానాలను గెలుపొందారు. అయితే రాయ్‌బరేలీకి రాజీనామా చేసి మెదక్ స్థానాన్ని తనకే ఉంచుకున్నారు. దీన్ని బట్టి ఇందిరాగాంధీకి దక్షిణాది ప్రాధాన్యత అర్థమవుతుంది.

ఇందిరా గాంధీ హత్యానంతరం రాజీవ్ గాంధీ పార్టీని ఆశ్రయించారు. ఉత్తరం నుండి దక్షిణం వరకు అందరూ ఆయనకు మద్దతు ఇచ్చారు. కానీ 1989లో ఉత్తర భారతదేశం నుండి కాంగ్రెస్ తుడిచిపెట్టుకుపోయింది. కానీ దక్షిణాది తన గౌరవాన్ని కాపాడుకుంది. ఆ తర్వాత 1991లో రాజీవ్ గాంధీ హత్య తర్వాత కాంగ్రెస్ పూర్తిగా కుదేలైంది. కాంగ్రెస్‌కు నాయకత్వ కొరత ఏర్పడింది. సోనియా గాంధీ మొదట నిరాకరించి, ఆ తర్వాత పార్టీ అధ్యక్షురాలు అయ్యారు. కానీ ఆ తర్వాత బీజేపీ నాయకురాలు సుష్మా స్వరాజ్ ఆమెను బహిరంగంగా వ్యతిరేకించారు. కాంగ్రెస్ చాలా కష్టాలను ఎదుర్కొంది. ఆ తర్వాత సోనియా గాంధీకి దక్షిణ భారతదేశం నుండి రాజకీయ బలం వచ్చింది.

1999 ఎన్నికలలో సోనియా గాంధీ అమేథీ తోపాటు కర్ణాటకలోని బళ్లారి లోక్‌సభ స్థానం నుండి పోటీ చేసినప్పుడు, బీజేపీ డైనమిక్ లీడర్ సుష్మా స్వరాజ్ కేవలం 30 రోజుల్లోనే కన్నడ నేర్చుకున్నారు. కన్నడలో తన బహిరంగ సభల్లో ప్రసంగిస్తూ సోనియా గాంధీని కార్నర్ చేశారు. సోనియాగాంధీకి ఇది తొలి ఎన్నికలే అయినా సుష్మా స్వరాజ్ ముందుండడంతో కాంగ్రెస్ గుండె దడ పెరిగింది. జాతీయ రాజకీయాల్లో బళ్లారి సీటు చాలా కీలకమని తేలింది. సుష్మా స్వరాజ్ బళ్లారి ఎన్నికలను కుటుంబంలోని కుమార్తె, విదేశీయుడి కోడలు మధ్య పోటీగా మార్చారు. బీజేపీ తీవ్రంగా ప్రయత్నించినప్పటికీ, సోనియా గాంధీ విజయం సాధించగలిగారు.

అమేథీ తోపాటు బళ్లారి స్థానాల నుండి గెలిచిన తరువాత సోనియా గాంధీ అమేథీ స్థానాన్ని విడిచిపెట్టారు. అయితే దక్షిణాది రాజకీయాలు కాంగ్రెస్‌ను రాజకీయ ఎత్తులకు తీసుకెళ్లాయి. 1996 తర్వాత అధికారం నుంచి రాజకీయ బహిష్కరణను ఎదుర్కొంటూ పదేళ్ల పాటు పాలించిన కాంగ్రెస్‌ను 2004లో సోనియా గాంధీ మళ్లీ అధికారంలోకి తీసుకొచ్చారు. దక్షిణాది రాష్ట్రాలు, ముఖ్యంగా ఆంధ్రప్రదేశ్ (యునైటెడ్), కేంద్రంలో కాంగ్రెస్ అధికారంలోకి రావడంలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది. 2004, 2009లో కేంద్రంలో కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వాలను ఏర్పాటు చేసి, ఆ ఘనత సోనియా గాంధీకే దక్కింది.

2014లో దేశ రాజకీయాలు మరోసారి మలుపు తిరిగి ఉత్తర భారతదేశం నుంచి కాంగ్రెస్ తుడిచిపెట్టుకుపోయింది. నరేంద్ర మోదీ పాలనలో కాంగ్రెస్ రాజకీయ గ్రాఫ్ బలహీనపడినప్పుడు గాంధీ కుటుంబ కోట కూడా బీటలు వారింది. 2014లో కాంగ్రెస్ 50 సీట్ల కంటే తక్కువకు పడిపోయింది. ఉత్తర భారతదేశంలోని చాలా రాష్ట్రాల్లో కాంగ్రెస్ తన ఖాతాని కూడా తెరవలేకపోయింది. దీని తరువాత, 2019 లో కాంగ్రెస్‌కు ఉత్తర భారతదేశం నుండి మళ్లీ అలాంటి షాక్ తగిలింది. రాహుల్ గాంధీ అమేథీ ఎన్నికల్లో బీజేపీకి చెందిన స్మృతి ఇరానీ చేతిలో ఓడిపోయారు. అయితే, రాజకీయ మూడ్‌ని పసిగట్టిన రాహుల్ గాంధీ అమేథీతో పాటు వయనాడ్ నుండి ఎన్నికల్లో పోటీ చేశారు.

అమేథీ నుంచి రాహుల్ గాంధీ ఓడిపోయినప్పటికీ, వయనాడ్ తనను కాపాడుకోవడమే కాకుండా కాంగ్రెస్ ఎదుగుదలకు మార్గం చూపింది. కేరళలోని వయనాడ్‌ నుంచి ఎన్నికల్లో పోటీ చేయడం అనే చారిత్రక కోణం నుంచి రాహుల్‌ రాజకీయాలను పరిశీలిస్తే.. మోదీ పాలనలో మునిగిపోతున్న కాంగ్రెస్‌ రాజకీయాలకు మళ్లీ పునరుజ్జీవం లభించింది. 2019లో కేరళలో కాంగ్రెస్ క్లీన్ స్వీప్ చేసి ఆ పార్టీ సీట్లు 50 మార్కును దాటాయి. ఇందులో కేరళ కీలక పాత్ర పోషించింది.

రాహుల్ గాంధీ 2024లో రాయ్‌బరేలీ, వయనాడ్‌ల నుంచి పోటీ చేసి విజయం సాధించారు. 2024 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ 99 పార్లమెంట్ స్థానాలను కైవసం చేసుకుంటే, అందులో దక్షిణ భారతదేశంలోని రాష్ట్రాలు కీలక పాత్ర పోషించాయి. కర్ణాటక, కేరళ, తెలంగాణ, తమిళనాడు రాష్ట్రాల్లో కాంగ్రెస్ మెరుగైన పనితీరు కనబరిచింది. 2019, 2024 ఎన్నికల్లో కేరళలోని వయనాడ్‌ నుంచి రాహుల్‌ గాంధీ పోటీ చేయడం వల్ల కాంగ్రెస్‌కు లాభం చేకూరింది. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ దక్షిణాదిపై పట్టు సడలకూడదని కాంగ్రెస్ భావిస్తోంది. అందుకే రాహుల్ గాంధీ వయనాడ్ సీటు నుంచి వైదొలగడంతో.. కేరళతో పాటు దక్షిణాదిని కలిపి ఉంచేందుకు ప్రియాంక గాంధీని ఉప ఎన్నికల్లో బరిలోకి దింపారు.

ఉత్తర భారతదేశంలో బీజేపీ రాజకీయ మూలాలు చాలా బలంగా ఉన్నాయి, అయితే దక్షిణాది కాంగ్రెస్‌కు సురక్షితమైన మార్గం లాంటిది. గత సారి రాహుల్ గాంధీ కేరళలోని వాయనాడ్ స్థానాన్ని ఎంచుకుని కూడా విజయం సాధించారు. తన ఇమేజ్‌ని మార్చుకోవడానికి, రాహుల్ గాంధీ దక్షిణ భారతదేశంలోని కన్యాకుమారి నుండి భారత్ జోడో యాత్రను ప్రారంభించారు. ఆ తర్వాత దక్షిణాది రాష్ట్రాల్లో కాంగ్రెస్‌కు ప్రయోజనం లభించింది. ఈసారి రాహుల్ గాంధీ ఉత్తరాది సీటు నుంచి గెలిచి తన వద్దే ఉంచుకుంటున్నప్పుడు కాంగ్రెస్‌ ముందున్న పెద్ద సవాల్‌.. దక్షిణాదికి వెళ్లకూడదనే సందేశాన్ని ఆ పార్టీ కేవలం స్టెప్‌నీలా ఉపయోగించుకుంటోంది. అందుకే ప్రియాంకను రంగంలోకి దింపడం ద్వారా ఆమెకు కూడా కాంగ్రెస్ పార్టీ పూర్తి ప్రాధాన్యత ఇస్తుందనే సందేశాన్ని దక్షిణాది ప్రజలకు అందించారు. వయనాడ్ నుంచి ప్రియాంక గాంధీ అభ్యర్థిత్వం కాంగ్రెస్ మిషన్-సౌత్‌లో భాగం.

దక్షిణాదిలో ఇప్పటికే మూడు రాష్ట్రాల్లో కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వాలు ఉన్నాయి. కర్ణాటక, తెలంగాణ రాష్ట్రాల్లో కాంగ్రెస్ అధికారంలో ఉంది. ఇది కాకుండా, తమిళనాడు ప్రభుత్వంలో కాంగ్రెస్ దాని మిత్రపక్షమైన డిఎంకెతో భాగస్వామిగా ఉంది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో తన రాజకీయ మూలాలను నెలకొల్పేందుకు కాంగ్రెస్ ప్రయత్నిస్తోంది. అటువంటి పరిస్థితిలో, ప్రియాంక గాంధీ దక్షిణ భారత రాజకీయాల్లో కాంగ్రెస్ మూలాలను బలోపేతం చేస్తారని రాజకీయ విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు.

మరిన్ని జాతీయ వార్తల కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి..