భారతీయ బంగారాన్ని వినియోగంలోకి తీసుకురావడానికి గోల్డ్‌ మానిటైజేషన్‌ స్కీమ్ లో మార్పులు ?

భారతీయులకు బంగారం అంటే ఎంతో ప్రత్యేకమైన అనుబంధం ఉంది. ఇది ఆభరణాల రూపంలో కానీ, ఇతర రూపాల్లో కానీ ప్రతి కుటుంబంలోనూ ఉంటుంది. భారతదేశంలోని కుటుంబాల వద్ద 22,000 టన్నులకు పైగా బంగారం ఉండవచ్చని అంచనా. ఇది గత 26 ఏళ్లలో భారత్ దిగుమతి చేసుకున్న బంగారానికి సమానమని అంటున్నారు. దేశంలో పసిడి దిగుమతులను తగ్గించడంతో పాటు కుటుంబాల వద్ద నిల్వగా ఉన్న బంగారాన్ని వినియోగంలోకి తేవడమే కేంద్ర ప్రభుత్వ ప్రధాన లక్ష్యం. ఈ క్రమంలో గోల్డ్ మానిటైజేషన్ స్కీమ్ (జీఎంఎస్) పునరుద్ధరణకు చర్యలు తీసుకోవాలని నిర్ణయించింది.

బంగారం డిపాజిట్లపై కొత్త ప్రతిపాదనలు

ప్రస్తుతం దేశీయ బులియన్ సంఘాలు కేంద్ర ప్రభుత్వం వద్ద కొత్త ప్రతిపాదనలు పెట్టాయి. గోల్డ్ డిపాజిట్ల కాలపరిమితిని పెంచడంతో పాటు, 500 గ్రాముల వరకు డిపాజిట్లపై పన్ను దర్యాప్తు ఉండదని హామీ ఇవ్వాలని సూచించారు. అలాగే, దీర్ఘకాలిక డిపాజిట్లపై అధిక వడ్డీని ఆఫర్ చేయడం, జీఎంఎస్‌లో ప్రైవేట్ జువెలర్లను భాగస్వాములుగా చేర్చడం వంటి మార్పులను చేయాలని సూచించారు. ఆభరణ విక్రయ సంస్థలు తమ వినియోగదారులకు ఈ పథకంలో భాగస్వామ్యం ద్వారా ప్రయోజనాలను వివరించగలవని అంటున్నారు.

బంగారంపై పెరుగుతున్న మోజు

ప్రతి ఏటా భారత్ 800-850 టన్నుల బంగారాన్ని దిగుమతి చేసుకుంటోంది. 2023లో 4,260 కోట్ల డాలర్ల పసిడి దిగుమతులు జరిగాయి. 2024 నవంబరు వరకు 11 నెలల్లోనే ఈ విలువ 4,700 కోట్లకు చేరుకుంది. ఇదంతా బంగారం ధరల పెరుగుదల వల్ల అని చెప్పవచ్చు. ఈ స్థాయిలో బంగారం దిగుమతులు కొనసాగితే కరెంట్ ఖాతా లోటు నియంత్రణ లక్ష్యాలను అధిగమించే అవకాశం ఉంది. ఢిల్లీ మార్కెట్లో 24 క్యారెట్ల బంగారం ధర రూ.80,550 వద్ద ఉంది, ఇది బంగారం ధరల పెరుగుదలకు నిదర్శనం.

గోల్డ్ మానిటైజేషన్ స్కీమ్

కుటుంబాలు, సంస్థలు, దేవాలయాల వద్ద నిరుపయోగంగా ఉన్న బంగారాన్ని ఆర్థిక వినియోగంలోకి తీసుకురావడానికి ప్రభుత్వం 2015 నవంబరులో గోల్డ్ మానిటైజేషన్ స్కీమ్ ప్రారంభించింది. ఈ పథకం ద్వారా వినియోగదారులు కనీసం 10 గ్రాముల ముడి బంగారాన్ని డిపాజిట్ చేయవచ్చు. గరిష్ఠ పరిమితి లేకుండా ఇది అన్ని బ్యాంకుల్లో అందుబాటులో ఉంది. ఈ స్కీమ్‌లో 3 కాలపరిమితులలో డిపాజిట్లను అందిస్తున్నారు. వీటిలో స్వల్పకాలిక (1-3 సంవత్సరాలు), మధ్యకాలిక (5-7 సంవత్సరాలు), దీర్ఘకాలిక (12-15 సంవత్సరాలు) డిపాజిట్లు ఉన్నాయి.

విజయానికి పెద్ద సవాలుగా స్కీమ్

గోల్డ్ మానిటైజేషన్ పథకం ప్రధాన లక్ష్యం వినియోగదారులకు అధిక ప్రయోజనం కల్పించడమే. కానీ విధానపరమైన సమస్యలు, నమ్మకం లోపం వంటి అంశాల కారణంగా ఈ పథకానికి ఆశించిన స్పందన రాలేదు. 2024 మార్చి నాటికి కేవలం 30.15 టన్నుల బంగారం మాత్రమే ఈ పథకంలో డిపాజిట్ అయ్యింది. ఇది పథక విజయానికి పెద్ద సవాలుగా మారింది.

జీఎంఎస్ పునరుద్ధరణపై అంచనాలు

బంగారం దిగుమతుల వ్యయాన్ని తగ్గించేందుకు, జీఎంఎస్ పథకాన్ని మరింత ఆకర్షణీయంగా మార్చాలని ప్రభుత్వం భావిస్తోంది. కొత్త మార్పులు, అధిక వడ్డీ ఆఫర్, నమ్మకాన్ని పెంచే చర్యలు తీసుకుంటే ఈ పథకం విజయవంతమవుతుంది. ఈ మార్పులు భారత ఆర్థిక వ్యవస్థకు పెద్ద మేలు చేస్తాయి. బంగారంపై భారతీయుల ఆసక్తి అత్యధికం కాబట్టి కేంద్ర ప్రభుత్వం తీసుకుంటున్న చర్యలు పసిడి వినియోగానికి మార్గదర్శకంగా నిలుస్తాయంటున్నారు.