దీపావళి 2025

దీపావళి, లక్ష్మీ-గణేష్ పూజ

దీపావళి సనాతన ధర్మంలోని రెండు గొప్ప పండుగలలో ఒకటి. ఈ పండుగకు ప్రత్యేక ప్రాముఖ్యత ఉంది. ఇది సంపదకు దేవత అయిన లక్ష్మీ దేవిని మాత్రమే కాకుండా, అకాల మరణాన్ని నివారించడానికి ఆరోగ్య దేవుడు కుబేరుడు, ధన్వంతరిని కూడా పూజించే పండుగ. మీ మనస్సులో తలెత్తే ప్రశ్న ఏమిటంటే, దీపావళిని మొదట ఎప్పుడు, ఎందుకు జరుపుకున్నారు? దానికి లేఖనాత్మక ఆధారాలు ఏమిటి? ఈ ప్రశ్నకు ఖచ్చితమైన సమాధానం లేనప్పటికీ, స్కంద పురాణం, పద్మ పురాణంలో దీపావళి పండుగ గురించి సమాచారం ఉంది. శ్రీమద్ భాగవతం, మను స్మృతిలో కూడా కొన్ని ఆధారాలు కనిపిస్తాయి. అయితే, ఈ గ్రంథాలు దీపావళి ప్రాముఖ్యత, దానిని జరుపుకునే పద్ధతులు, దాని ప్రయోజనాలను మాత్రమే ప్రస్తావిస్తాయి.

ఈ పండుగ చరిత్ర విషయానికొస్తే.. దీపావళి జరుపుకోవడం గురించి మొదటగా వాల్మీకి మహర్షి రాసిన రామాయణంలో ప్రస్తావించబడినది. అందులో వాల్మీకి మహర్షి లంకను జయించిన తర్వాత, శ్రీరాముడు కార్తీక అమావాస్య రోజున అయోధ్యకు తిరిగి వస్తున్నాడని రాశాడు. అయోధ్యకు చేరుకునే ముందు, హనుమంతుడి ద్వారా అయోధ్యలో ఉన్న తన తమ్ముడు భరతునికి కబురు పంపాడు. భరతుడు ఈ సమాచారం అందుకున్న వెంటనే, అయోధ్య నగరం మొత్తాన్ని నవ వధువులా అలంకరించి, తోరణాలను అలంకరించి, మొత్తం రాజ్యాన్ని దీపాలతో వెలిగించాలని ఆదేశించాడు. రాముడి రాకతో అయోధ్య ప్రజలు చాలా సంతోషించారు. భరతుడు కోరిన దానికంటే కూడా వారు మించిపోయారు.

దీపావళి నాడు ధన్వంతరి, లక్ష్మీదేవి సముద్రం నుండి ఉద్భవం

వాల్మీకి రామాయణంలోని కథ ప్రకారం, ప్రజలు తమ ఇళ్లను మరియు ప్రాంగణాలను కూడా ప్రకాశవంతం చేసుకున్నారు. అదేవిధంగా, స్కంద పురాణం మరియు శివ పురాణం సముద్ర మథనం గురించి ప్రస్తావిస్తున్నాయి. రెండు గ్రంథాలు రత్నాల ఫలితంగా సముద్ర మథనాన్ని వివరిస్తాయి. భగవంతుడు ధన్వంతరి చేతుల్లో అమృత కుండను మోసుకెళ్లి చివరిగా ఉద్భవించాడు. భగవంతుడు ధన్వంతరిని ఆరోగ్య దేవుడిగా భావిస్తారు. ఈ సముద్ర మథనం నుండి లక్ష్మీదేవి కూడా ఉద్భవించింది. అయితే, దేవతలు మరియు రాక్షసులు ఇద్దరూ ఆమె కోసం పోరాడటం ప్రారంభించినప్పుడు, లక్ష్మీదేవి నారాయణుడిని ఎంచుకుంది. అందువల్ల, దీపావళికి ఒక రోజు ముందు ధన్వంతరిని పూజిస్తారు. తరువాత లక్ష్మీ దేవిని పూజిస్తారు.

దీపావళి రోజున సుతల రాజ్యాన్ని పొందిన బలి చక్రవర్తి

భవిష్య పురాణం ప్రకారం, బలి చక్రవర్తి భక్తి, విశ్వాసానికి ముగ్ధుడైన నారాయణుడు అతనికి సుతల రాజ్యాన్ని ప్రసాదించాడు. ప్రభువు ఆదేశం మేరకు, బలి రాజు దీపావళి నాడు సుతలుడిని సందర్శించి అక్కడ దీపాల పండుగను జరుపుకున్నాడు. స్కంద పురాణం, పద్మ పురాణం, భవిష్య పురాణం అన్నీ దీపాల పండుగలో భాగంగా దీపాల దండలు వెలిగించడం, వివిధ రకాల దీప వృక్షాలను పెంచడం గురించి ప్రస్తావిస్తాయి. కార్తీక మాసం గొప్పతనం కింద స్కంద పురాణంలోని వైష్ణవ విభాగంలో దీపాల పండుగ సందర్భం కనిపిస్తుంది. అదేవిధంగా, భవిష్య పురాణంలోని ఉత్తరపర్వంలోని 140వ అధ్యాయం, పద్మ పురాణంలోని ఉత్తరఖండ్‌లోని 122వ అధ్యాయం దీపాల పండుగకు అంకితం చేయబడ్డాయి. ఇది సార్వత్రిక శ్రేయస్సును తెస్తుందని చెప్పబడింది.

దీపావళి పండుగ ఉద్దేశాలలో ఇది కూడా ఒకటి.

భారతదేశం, పండుగ దేశం, ఎల్లప్పుడూ వ్యవసాయ దేశం. ఇక్కడ ప్రతి పండుగ వ్యవసాయంతో ముడిపడి ఉంటుంది. దీపావళి విషయానికొస్తే, ఆ సమయానికి, ఖరీఫ్ పంట సాధారణంగా కోయబడి రైతుల ఇళ్లకు చేరుకుంటుంది. ఇది రైతు కుటుంబాలకు ఆనందాన్ని ఇస్తుంది. ఈ సమయంలో కొత్త పంటకు సన్నాహాలు కూడా జరుగుతున్నాయి. సనాతన ధర్మంలో, వేడుకలు, పూజలు లేకుండా ఏ కొత్త పని చేపట్టరు కాబట్టి, ప్రజలు ఆ సమయంలో దీపావళిని జరుపుకుంటారు. దీపావళి పండుగ మరొక ఆచరణాత్మక అంశం ఏమిటంటే వర్షాలు ముగిసిన తర్వాత దోమలు, ఇతర కీటకాలు పెరుగుతాయి. ప్రజలు తమ ఇళ్లను దీపాలతో అలంకరించినప్పుడు, ఈ కీటకాలు దీపాలకు ఆకర్షితులయి నశిస్తాయి.