మఖనా (తామర గింజలు) చూడటానికి అందంగా ఉంటాయి.. తినడానికి రుచికరంగా ఉంటాయి. ఇందులో ఎన్నో పోషకాలుంటాయని మాకు తెలుసు. కానీ.. వాటి తయారీలో ఇప్పటికీ సాంప్రదాయ పద్ధతులను అవలంబిస్తున్నారు. ఇది చాలా క్లిష్టంగా ఉంటుంది. మఖనాను వ్యవసాయ క్షేత్రం నుంచి మార్కెట్.. అక్కడి నుంచి మన వంటింటికి ఎలా వస్తాయో చేయబడుతుందో చాలా మందికి తెలియదు. ప్రతి ఏటా మన దేశం నుంచి విదేశాలకు రూ.22 నుంచి 25 కోట్లకు పైగా విదేశీ మారకం లభిస్తుంది. ముఖ్యంగా బీహార్ నుంచి ఢిల్లీ, మధ్యప్రదేశ్, ఉత్తర ప్రదేశ్ వంటి రాష్ట్రాలకు ఎక్కువగా ఎగుమతి అవుతుంటుంది. సాంప్రదాయ మఖనా వ్యవసాయంలో రసాయనాల వాడకం చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. దీనిని సేంద్రీయ ఆహారం అని కూడా పిలుస్తారు. ఇందులో రుచితో పాటు మీ ఆరోగ్యం రెండు ఉంటాయి.
పండ్ల శాస్త్రవేత్త డాక్టర్ SK సింగ్.. ప్రకారం మఖనాను కోయడం అనేది శ్రమతో కూడిన ప్రక్రియ. దీనికి నైపుణ్యం కలిగిన శ్రమ అవసరం. పంట కోత సాధారణంగా ఉదయం 7:00 గంటలకు ప్రారంభమై సాయంత్రం 5:00 గంటల వరకు కొనసాగుతుంది. చెరువు దిగువ నుండి విత్తనాలను సేకరించడం చాలా కష్టం. కానీ ఇప్పుడు మఖనాను కూడా పొలంలో పండిస్తున్నారు. పొలం నుండి విత్తనాలను సేకరించడం చాలా సులభం.
విత్తనాలను సేకరించిన తర్వాత వాటిని ‘గంజా’ అనే కొమ్ము ఆకారపు పరికరంలో స్టోర్ చేస్తారు. వాటిని మరింత శుభ్రం చేయడానికి ఒక స్థూపాకార పరికరంలో రీ-వైబ్రేషన్ ప్రక్రియను నిర్వహిస్తారు. శుభ్రపరిచిన తరువాత ఈ విత్తనాలను కొన్ని గంటలు ఎండలో ఆరబెట్టడానికి వదిలివేసి… ఆపై చిన్న సంచులలో ప్యాక్ చేస్తారు. మూడు శాతం తేమ కోల్పోయే వరకు ఎండలో ఉంచుతారు. దీనివల్ల వాణిజ్య మార్కెట్లకు రవాణా చేయడం, విత్తడం సులభం అవుతుంది. విత్తనాలను ఇంట్లో చాలా రోజులు ఉంచవచ్చు.
ప్రాసెస్ చేసిన మఖనా విత్తనాలు గ్రేడింగ్ కోసం అనేక సార్లు జల్లెడ పడతారు. వీటిని ప్రత్యేక జల్లెడలతో వేరు చేస్తారు. వీటిని ‘జార్నాస్’ అని కూడా పిలుస్తారు. ఈ గ్రేడెడ్ విత్తనాలను సురక్షితంగా ప్రత్యేక ప్యాకింగ్లలో నిల్వ చేస్తారు. విత్తనాల గ్రేడింగ్ ప్రతి గింజను వేయించేటప్పుడు సమానంగా వేడి చేస్తారు. ఇలా వేయించినవాటిని ప్రత్యేకంగా ప్యాక్ చేస్తారు.
మఖానా విత్తనాలను ఉష్ణోగ్రత 250 ° C – 3000 ° C వేయించుతారు. మఖానా విత్తనాల టెంపరింగ్ అని కూడా అంటారు. ఈ ప్రక్రియ విత్తనం హార్డ్ షెల్ లోపల ఉన్న కెర్నల్స్ విచ్చుకోడానికి సహాయపడుతుంది.
పాప్డ్ మఖానాను ప్యాక్ చేయడానికి పాలిథిన్ బ్యాగులు, వివిధ పరిమాణాల సాధారణ జనపనార బస్తాలు కూడా ఉపయోగిస్తారు. బీహార్లోని దర్భంగా జిల్లాలో మఖానా అభివృద్ధి కోసం ఒక మఖానా పరిశోధనా కేంద్రాన్ని ఏర్పాటు చేసింది కేంద్ర ప్రభుత్వం.