ఎన్నికల సమయంలో రాజకీయ పార్టీ నేతల విరుద్ధ ప్రకటనలపై ఈసీ ఎలాంటి చర్యలు తీసుకుంటుంది?
గత ఎన్నికల సమయంలో నేతల ప్రత్యక్ష ప్రకటనలు వచ్చేవి కావు. ఇటీవల కాలంలో నాయకులు తరచూ ఒకరిపై ఒకరు ప్రతికూల వ్యాఖ్యలు చేసుకుంటున్నారు. ఒకరిపై మరొకరు దుమ్మెత్తిపోసుకుంటున్నారు. ఇటీవల కాంగ్రెస్ నాయకుడు రాహుల్ గాంధీ ప్రధాని నరేంద్ర మోదీపై తీవ్రమైన వ్యాఖ్యలు చేశారు. దానిపై ఎన్నికల సంఘం నుండి షోకాజ్ నోటీసు కూడా వచ్చింది.
ప్రతి సంవత్సరం భారతదేశంలో ఎక్కడో ఒకచోట ఎన్నికలు జరుగుతాయి. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో ఎన్నికల వేళ నాయకులపై చెడు మాటలు కూడా ఎక్కువగా వినిపిస్తుంటాయి. తాజాగా దేశంలోని ఐదు రాష్ట్రాలైన మధ్యప్రదేశ్, ఛత్తీస్గఢ్, రాజస్థాన్, తెలంగాణ; మిజోరంలలో ఎన్నికల జరగుతున్నాయి. ఇప్పటికే 4 రాష్ట్రాల్లో ఎన్నికలు పూర్తి అయ్యాయి. నవంబర్ 30న తెలంగాణలో పోలింగ్ నిర్వహించి, 5 రాష్ట్రాల ఓట్లను డిసెంబర్ 3వ తేదీన లెక్కించి, అదే రోజు ఫలితాలను వెల్లడిస్తారు. అయా రాష్ట్రాల్లో ఎన్నికల సమయంలో అనేక తప్పుడు ప్రకటనలు చేశారు.
అయితే గత ఎన్నికల సమయంలో నేతల ప్రత్యక్ష ప్రకటనలు వచ్చేవి కావు. ఇటీవల కాలంలో నాయకులు తరచూ ఒకరిపై ఒకరు ప్రతికూల వ్యాఖ్యలు చేసుకుంటున్నారు. ఒకరిపై మరొకరు దుమ్మెత్తిపోసుకుంటున్నారు. ఇటీవల కాంగ్రెస్ నాయకుడు రాహుల్ గాంధీ ప్రధాని నరేంద్ర మోదీపై తీవ్రమైన వ్యాఖ్యలు చేశారు. దానిపై ఎన్నికల సంఘం నుండి షోకాజ్ నోటీసు కూడా వచ్చింది. ఎన్నికల సమయంలో నేతలు చేసే విరుద్ధ ప్రకటనలపై ఎన్నికల సంఘం ఎలాంటి చర్యలు తీసుకుంటుందో, అందుకు ఎలాంటి నియమ నిబంధనలు విధిస్తారో ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
ఎన్నికల సంఘం ఏం చేయగలదు..?
మతం, కులం, జన్మస్థలం, నివాసం, భాష మొదలైన అంశాలపై రాజకీయ పార్టీ కానీ, నేతలు గానీ ద్వేషపూరిత ప్రకటన చేస్తే కఠిన చర్యలు ఉంటాయంటుంది భారత ఎన్నికల సంఘం. గత ఏడాది సుప్రీంకోర్టులో పిఐఎల్ విచారణ సందర్భంగా ఎన్నికల కమిషన్ ఇదే విషయాన్ని స్పష్టం చేసింది. ఇది రెండు పార్టీల మధ్య శత్రుత్వాన్ని పెంచినట్లయితే, అతను దానిపై ఎటువంటి నిర్దిష్ట చర్య తీసుకోలేరు. దీని ఆధారంగా ఏ రాజకీయ పార్టీ గుర్తింపును ఉపసంహరించుకోవడం లేదా రద్దు చేయడం లేదా దాని పార్టీ నేతలను అనర్హులుగా ప్రకటించడం వంటి వాటికి చట్టబద్ధమైన హక్కు లేదని ఎన్నికల సంఘం చెబుతోంది. అయితే, దీని తర్వాత కూడా, తప్పుడు ప్రకటనలు చేసే నాయకులపై చర్యలు తీసుకోవడానికి ఎన్నికల సంఘం సహాయంతో కొన్ని పద్ధతులు ఉన్నాయి.
ఎన్నికల సమయంలో కమిషన్ ఏమి చేయగలదు?
వాస్తవానికి, మోడల్ కోడ్ ఆఫ్ కండక్ట్ సమయంలో వక్రబుద్ధి గల ప్రకటనలను నిషేధించడానికి ఎన్నికల సంఘం తన మోడల్ ప్రవర్తనా నియమావళిని గత సంవత్సరం సవరించింది. ఎన్నికల సమయంలో ఏదైనా అభ్యర్థి లేదా అతని ఏజెంట్ ఏదైనా ప్రసంగం సమయంలో మతం, కులం, జన్మస్థలం, నివాసం, భాష వంటి రెండు పార్టీల మధ్య శత్రుత్వాన్ని పెంచే అంశాలపై ప్రకటన చేస్తే, అతను దానిపై కఠిన చర్యలు తీసుకోవచ్చు. ఈ చర్యలో ఎన్నికల సంఘం అభ్యర్థికి షోకాజ్ నోటీసు జారీ చేయవచ్చు. కొంత కాలం పాటు అనుచి వ్యాఖ్యలు చేసిన వ్యక్తిపై, ఎన్నికల ప్రచారాన్ని నిషేధించవచ్చు.
IPC సహాయం కూడా తీసుకోవచ్చు
ఇది కాకుండా, ఎన్నికల సంఘం ఐపిసిలోని కొన్ని సెక్షన్ల సహాయంతో అనుచిత వ్యాఖ్యలు చేసిన నాయకులపై కూడా చర్యలు తీసుకోవచ్చు. సెక్షన్ 153ఎ ప్రకారం, ఒక వ్యక్తి మతం, కులం, నివాసం, పుట్టిన ప్రదేశం, భాష మొదలైన వాటి ఆధారంగా వివిధ సమూహాల మధ్య శత్రుత్వాన్ని ప్రోత్సహిస్తే అతనిపై చర్య తీసుకోవచ్చు.
తప్పుడు ప్రకటనలు చేసే నాయకులపై ఎన్నికల సంఘం కఠినంగా వ్యవహరించే సెక్షన్లు ఇవేః
సెక్షన్: 153B – జాతీయ సమైక్యతకు విఘాతం కలిగించే దావాలు.
సెక్షన్: 295A – ద్వేషపూరిత చర్య లేదా మతపరమైన మనోభావాలను దౌర్జన్యం చేసే ఉద్దేశ్యం.
సెక్షన్: 298 – మతపరమైన మనోభావాలను దౌర్జన్యం చేసే ఉద్దేశ్యంతో చేసిన ప్రసంగం.
సెక్షన్: 505 – దుర్మార్గపు ప్రకటనలు చేయడం.
మరిన్ని జాతీయ వార్తల కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి…