బిమ్స్టెక్ సదస్సుకు ప్రధాని మోదీ.. అసలు BIMSTEC అంటే ఏమిటి, సభ్య దేశాలెన్ని?
BIMSTEC శిఖరాగ్ర సమావేశంలో పాల్గొనేందుకు ప్రధానమంత్రి నరేంద మోదీ థాయిలాండ్ రాజధాని బ్యాంకాక్ చేరుకున్నారు. భారతదేశ పొరుగు దేశాలైన బంగ్లాదేశ్, నేపాల్, శ్రీలంక, భూటాన్, మయన్మార్ కూడా ఇందులో పాల్గొంటున్నాయి. BIMSTEC అంటే ఏమిటి, ఈ సంస్థ ఎందుకు స్థాపించారు. ఎన్ని దేశాలు దీనిలో సభ్యులుగా ఉన్నాయో తెలుసుకుందాం.
బిమ్స్టెక్ సదస్సులో పాల్గొనేందుకు భారత ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ గురువారం(ఏప్రిల్ 3) థాయిలాండ్ రాజధాని బ్యాంకాక్ చేరుకున్నారు. బహుళ రంగాల సాంకేతిక, ఆర్థిక సహకారం కోసం బే ఆఫ్ బెంగాల్ ఇనిషియేటివ్ అనే వేదికను ఏర్పాటు చేశారు. రెండు రోజుల పాటు జరిగే ఈ సమావేశంలో భారతదేశ పొరుగు దేశాలైన బంగ్లాదేశ్, నేపాల్, శ్రీలంక, భూటాన్, మయన్మార్ పాల్గొంటున్నాయి. ఇటీవల సంభవించిన మయన్మార్, థాయిలాండ్ భూకంపం వల్ల కలిగిన వినాశనాన్ని ఎదుర్కొంటున్న సమయంలో ఈ సమావేశం జరుగుతోంది.
భారత ప్రధాని మోదీ రాక ముందే, ఆపరేషన్ బ్రహ్మ ద్వారా భారతదేశం ఈ దేశాలకు సహాయం అందించింది. భారత సైనికులు నౌకల ద్వారా అన్ని రకాల సహాయం అందించారు. ఈ సమావేశం ముగిసిన తర్వాత, అన్ని సభ్య దేశాలు మయన్మార్, థాయిలాండ్లకు వ్యక్తిగతంగా లేదా సమిష్టిగా సహాయం అందించే అవకాశం ఉంది. ఈ శిఖరాగ్ర సమావేశం ఎందుకు జరుగుతోంది? ఎందుకు స్థాపించారు? అది ఎప్పుడు జరిగింది? దాని సభ్య దేశాలు ఏవి? సంస్థ ప్రధాన లక్ష్యం ఏమిటి? ఇది ఎలా పనిచేస్తుంది? భారతదేశానికి ఇది ఎందుకు ముఖ్యమైనది? తెలుసుకుందాం..!
Had a very fruitful meeting with Prime Minister Paetongtarn Shinawatra in Bangkok a short while ago. Expressed gratitude to the people and Government of Thailand for the warm welcome and also expressed solidarity with the people of Thailand in the aftermath of the earthquake a… pic.twitter.com/JD9U1sONy2
— Narendra Modi (@narendramodi) April 3, 2025
BIMSTEC అంటే ఏమిటి, సభ్య దేశాలెన్ని?
ప్రాంతీయ సహకార ఉద్దేశ్యంతో BIMSTEC స్థాపించారు. ఇది బ్యాంకాక్ డిక్లరేషన్ ప్రకారం 1997 జూన్ 6న స్థాపించడం జరిగింది. ప్రస్తుతం దాని సభ్య దేశాల సంఖ్య ఏడు. వీటిలో, భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్, నేపాల్, శ్రీలంక, భూటాన్ అనే ఐదు దేశాలు దక్షిణాసియా నుండి మయన్మార్, థాయిలాండ్ ఆగ్నేయాసియా నుండి ఉన్నాయి. ప్రారంభంలో దాని సభ్య దేశాలలో భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్, శ్రీలంక, థాయిలాండ్ మాత్రమే ఉండేవి. అప్పుడు దాని పేరు బంగ్లాదేశ్, ఇండియా, శ్రీలంక, థాయిలాండ్ ఆర్థిక సహకారం (BIST-EC). తరువాత మయన్మార్ దానిలో చేరినప్పుడు, సంస్థ పేరు BIMST-EC గా మార్చారు. 2004 సంవత్సరంలో, భూటాన్, నేపాల్ కూడా చేరాయి. ఆ తరువాత దాని పేరు బే ఆఫ్ బెంగాల్ ఇనిషియేటివ్ ఫర్ మల్టీ-సెక్టోరల్ టెక్నికల్ అండ్ ఎకనామిక్ కోఆపరేషన్ (BIMSTEC) గా మారింది.
సంస్థ ప్రధాన లక్ష్యం ఏమిటి?
బంగాళాఖాతంతో అనుసంధానించిన దేశాల ఆర్థిక పురోగతి, పరస్పర సహకారం, ప్రాంతీయ సవాళ్లను సంయుక్తంగా ఎదుర్కొనే విధానం, పరస్పర ప్రయోజనాలపై చర్చ మొదలైనవి ఈ సంస్థ ప్రధాన లక్ష్యం. సహకారం, సమానత్వ భావనను సృష్టించడంతో పాటు, విద్య, శాస్త్ర, సాంకేతిక రంగాలలో ఒకరికొకరు బహిరంగంగా సహాయం చేసుకోవడం. అలాగే సమాన సార్వభౌమాధికారం, ప్రాదేశిక సమగ్రత, రాజకీయ స్వాతంత్ర్యం, అంతర్గత వ్యవహారాల్లో జోక్యం చేసుకోకపోవడం, శాంతియుత సహజీవనం, పరస్పర ప్రయోజనం, సభ్య దేశాల మధ్య ఇతర ద్వైపాక్షిక, ప్రాంతీయ, బహుపాక్షిక సహకారం వంటి అంశాలు కూడా ఈ ముఖ్యమైన సంస్థ ప్రధాన సూత్రాలలో చేర్చారు.
ప్రపంచానికి BIMSTEC ఎందుకు ముఖ్యమైనది?
ఈ సంస్థ సభ్య దేశాలకే కాదు, ప్రపంచానికి కూడా చాలా ముఖ్యమైనది. మీడియా నివేదికల ప్రకారం, ప్రపంచ మొత్తం జనాభాలో 22 శాతానికి పైగా ఈ ఏడు దేశాలలో నివసిస్తున్నారు. మొత్తం ప్రపంచ వాణిజ్యంలో నాలుగో వంతు కంటే ఎక్కువ బంగాళాఖాతం గుండా వెళుతుంది. సభ్య దేశాల మొత్తం GDP దాదాపు 4 అమెరికన్ ట్రిలియన్ డాలర్లు ఉంటుందని చెబుతున్నారు.
ఈ సంస్థ, దాని సభ్య దేశాలు ప్రపంచానికి ఎంత ముఖ్యమో చెప్పడానికి ఈ గణాంకాలు సరిపోతాయి. BIMSTEC చొరవతో, సభ్య దేశాలకు ప్రత్యక్షంగా ప్రయోజనం చేకూర్చే కొన్ని ముఖ్యమైన ప్రాజెక్టులపై పని జరిగింది. వీటిలో భారతదేశం, మయన్మార్లను కలిపే కలదాన్ మల్టీ మోడల్ ప్రాజెక్ట్, భారతదేశం, థాయిలాండ్లను మయన్మార్ ద్వారా కలిపే ఆసియా త్రైపాక్షిక రహదారి ప్రయాణీకుల, వస్తువుల రవాణా సజావుగా సాగడానికి బంగ్లాదేశ్-భారతదేశం-భూటాన్-నేపాల్ మోటారు వాహనాల ఒప్పందం ఉన్నాయి.
బంగ్లాదేశ్లో శాశ్వత సచివాలయం
BIMSTEC శాశ్వత సచివాలయం బంగ్లాదేశ్ రాజధాని ఢాకాలో స్థాపించారు. ఇది 2014 సంవత్సరంలో స్థాపించడం జరిగింది. భారతదేశానికి చెందిన సీనియర్ దౌత్యవేత్త ఇంద్రమణి పాండే ప్రస్తుతం ఈ ముఖ్యమైన సంస్థకు సెక్రటరీ జనరల్గా ఉన్నారు. ఈ సచివాలయానికి అయ్యే ఖర్చులో భారతదేశం 32 శాతం వాటాను అందిస్తుంది.
ఈ సంస్థ భారతదేశానికి చాలా ప్రాముఖ్యత కలిగి ఉంది. ఇది భారతదేశం మూడు ప్రధాన విధానాలను ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి అవకాశాన్ని ఇస్తుంది. ఈ సంస్థ భారతదేశంలోని ఈశాన్య రాష్ట్రాల నైబర్హుడ్ ఫస్ట్, యాక్ట్ ఈస్ట్, ఆర్థిక అభివృద్ధి ప్రణాళికలకు రెక్కలు ఇస్తుంది. ‘నైబర్హుడ్ ఫస్ట్’ అనేది భారతదేశం విధానం, దీని ప్రకారం అది తన పొరుగు దేశాలకు సహాయం చేయడానికి చొరవ తీసుకుంటుంది. యాక్ట్ ఈస్ట్ పాలసీ కింద, భారతదేశం ఆగ్నేయాసియా దేశాలతో తనను తాను అనుసంధానించుకుంటుంది. వారితో పరస్పర సహకారాన్ని ఏర్పరుస్తుంది.
బంగాళాఖాతం చుట్టూ ఉన్న దేశాలలో చైనా బెల్ట్ అండ్ రోడ్ ఇనిషియేటివ్ విస్తరణ ప్రభావాన్ని ఎదుర్కోవడానికి ఇది ఒక అవకాశాన్ని అందిస్తుంది. భారత్-పాకిస్తాన్ మధ్య ఉన్న చేదు సంబంధాల కారణంగా, దక్షిణాసియా ప్రాంతీయ సహకార సంఘం (SAARC) ఇప్పుడు అప్రధానంగా మారింది. అటువంటి పరిస్థితిలో, ఈ సంస్థ పాత్ర భారతదేశానికి మరింత ముఖ్యమైనది. జనాభాతో పాటు, సభ్య దేశాలు ప్రతి అంశంలోనూ బలమైన భారతదేశానికి ప్రతి రకమైన అవకాశాన్ని తెస్తాయి.
థాయిలాండ్లో 6వ శిఖరాగ్ర సమావేశం
దాదాపు 28 సంవత్సరాల చరిత్ర కలిగిన ఈ సంస్థ ఇప్పటివరకు మొత్తం ఆరు శిఖరాగ్ర సమావేశాలను నిర్వహించింది. ఆరవ శిఖరాగ్ర సమావేశం రెండు రోజుల పాటు అంటే ఏప్రిల్ 3, 4 తేదీలలో థాయిలాండ్లో జరుగుతోంది. ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి ఒక శిఖరాగ్ర సమావేశం నిర్వహించాలని, దీనిలో సభ్య దేశాల అధిపతులు పాల్గొనాలని మొదట నిర్ణయించారు. ఈ సంస్థ అత్యున్నత సంస్థ శిఖరాగ్ర సమావేశం. ఐదవ శిఖరాగ్ర సమావేశం మార్చి 2022లో శ్రీలంకలో జరిగింది. నాల్గవ శిఖరాగ్ర సమావేశం ఆగస్టు 2018లో నేపాల్ రాజధాని ఖాట్మండులో జరిగింది. ప్రతి సంవత్సరం విదేశాంగ మంత్రుల స్థాయి సమావేశాలను నిర్వహించాలనే నిబంధన కూడా ఉంది. అదేవిధంగా, విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖలోని సీనియర్ అధికారుల సమావేశాలు కూడా ఎప్పటికప్పుడు జరుగుతున్నాయి. ఢాకాలో ప్రతి నెలా వర్కింగ్ గ్రూప్ సమావేశాలు జరుగుతాయి. సభ్య దేశాల రాయబారులు లేదా వాటి ప్రతినిధులు ఇందులో పాల్గొంటున్నారు. ప్రైవేట్ రంగం భాగస్వామ్యాన్ని నిర్ధారించే లక్ష్యంతో ఆర్థిక వేదిక, వ్యాపార వేదిక కార్యక్రమాలను నిర్వహించడానికి కూడా ఒక నిబంధన ఉంది.
అధ్యక్ష పదవిని ఎవరు నిర్ణయిస్తారు?
గత సంవత్సరం ఆగస్టు 6 నుండి 8 వరకు న్యూఢిల్లీలో మొదటి BIMSTEC వ్యాపార సదస్సు జరిగింది. ఈ విషయంలో విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ CII సహాయం తీసుకుంది. BIMSTEC అధ్యక్ష పదవి అక్షర క్రమంలో దేశాలకు వెళుతుంది. ఇప్పటివరకు భారతదేశం రెండుసార్లు, బంగ్లాదేశ్ రెండుసార్లు, శ్రీలంక రెండుసార్లు, మయన్మార్ రెండుసార్లు, నేపాల్ ఒకసారి, థాయిలాండ్ ఒకసారి అధ్యక్ష పదవిని చేపట్టాయి. అధ్యక్ష పదవి క్రమం సాధారణంగా ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి మారుతుంది.
సవాళ్లు తక్కువేమీ కాదు
అనేక మంచి విషయాలు, నిర్ణయాల మధ్య, BIMSTEC ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్లు కూడా తక్కువేమీ కాదు. చాలా పని చేయాల్సి ఉంటుంది. ఈ సంస్థ ముందుకు సాగాలంటే భారతదేశం, అన్నయ్య పాత్ర పోషించాల్సి ఉంటుంది. ఈ సంస్థ చాలాసార్లు ఆర్థిక సంక్షోభాన్ని కూడా ఎదుర్కొంటుంది. నిర్దేశించిన ఎజెండా ప్రకారం ప్రతిదీ జరిగితే, BIMSTEC తన లక్ష్యాలను సులభంగా సాధించగలదు. స్వేచ్ఛా వాణిజ్య ఒప్పందాలను కుదుర్చుకోవడం ద్వారా ఒకరికొకరు సహాయ హస్తం అందించడం, బంగ్లాదేశ్, మయన్మార్ వంటి దేశాలు అంతర్గత సమస్యలను ఎదుర్కుంటున్నాయి. కానీ BIMSTEC మౌనంగా ఉంది. ఈ విషయం సంస్థ చొరవ ఎంతో ముఖ్యమని దౌత్య నిపుణులు భావిస్తున్నారు. చూడాలి మరీ ఈ సంస్థ మున్ముందు ఎలాంటి నిర్ణయాలు తీసుకుంటుందో?
మరిన్ని జాతీయ వార్తల కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి..