Aravalli Range: ఉత్తర భారతానికి రక్షణ కవచం! ఆరావళి పర్వతాల గురించి ఈ విషయాలు తెలుసా?
హిమాలయాల కంటే పురాతనమైనది.. థార్ ఎడారిని అడ్డుకునే రక్షణ కవచం.. అదే ఆరావళి పర్వత శ్రేణి. ఇటీవల సుప్రీంకోర్టు ఇచ్చిన ఒక కీలక తీర్పుతో ఈ పర్వత శ్రేణి ఇప్పుడు దేశవ్యాప్త చర్చకు దారితీసింది. 100 మీటర్ల కంటే తక్కువ ఎత్తు ఉన్న కొండలను మినహాయించడం వల్ల పర్యావరణానికి ముప్పు పొంచి ఉందా? ఆరావళి ప్రాముఖ్యత ఏంటి? పూర్తి వివరాలు మీకోసం.
దేశ రాజధాని ఢిల్లీ నుంచి గుజరాత్ వరకు విస్తరించి ఉన్న ఆరావళి పర్వతాలు కేవలం రాళ్ల గుట్టలు కావు.. అవి ఉత్తర భారతదేశపు జీవనాడులు. రెండు బిలియన్ ఏళ్ల చరిత్ర కలిగిన ఈ పురాతన పర్వత వ్యవస్థ ఇప్పుడు మనుగడ కోసం పోరాడుతోంది. అసలు ఆరావళి ప్రత్యేకత ఏంటి? సుప్రీంకోర్టు నిర్ణయంపై పర్యావరణవేత్తలు ఎందుకు ఆందోళన చెందుతున్నారు?
ప్రపంచంలోని అత్యంత పురాతన పర్వత శ్రేణులలో ఒకటైన ఆరావళి శ్రేణి ప్రస్తుతం వార్తల్లో నిలుస్తోంది. 100 మీటర్ల కంటే తక్కువ ఎత్తు ఉన్న కొండలను ఈ శ్రేణి నుంచి మినహాయిస్తూ సుప్రీంకోర్టు తీసుకున్న నిర్ణయం పెద్ద వివాదానికి దారితీసింది. ఈ నిర్ణయం వల్ల 90 శాతం ప్రాంతం చట్టపరమైన రక్షణ కోల్పోయి నాశనమవుతుందని పర్యావరణవేత్తలు ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.
భౌగోళికంగా ఎందుకు ప్రత్యేకం? ఆరావళి పర్వత శ్రేణి సుమారు రెండు బిలియన్ సంవత్సరాల క్రితం, అంటే హిమాలయాలు లేదా డైనోసార్లు పుట్టకముందే ఏర్పడింది. ప్రొటెరోజోయిక్ యుగం నాటి ఈ శ్రేణి కోత, వాతావరణ మార్పులను తట్టుకుని నిలబడింది. వీటి ప్రత్యేకత ఎత్తులో లేదు, వాటి వయస్సు మరియు పర్యావరణ విధుల్లో ఉంది.
ఎడారీకరణ నిరోధం: థార్ ఎడారి తూర్పు వైపు విస్తరించకుండా ఇవి ఒక కవచంలా అడ్డుకుంటాయి.
భూగర్భ జలాలు: ఇవి సహజ సిద్ధమైన రీఛార్జ్ జోన్లుగా పనిచేస్తూ లక్షలాది మందికి నీటి భద్రతను కల్పిస్తాయి.
కాలుష్య నియంత్రణ: దుమ్ము తుఫానులను తగ్గించడంలో గాలి నాణ్యతను మెరుగుపరచడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి.
ఎన్ని రాష్ట్రాల్లో విస్తరించి ఉంది? ఈ పర్వత శ్రేణి ఈశాన్యం నుంచి నైరుతి దిశగా సుమారు 600–700 కి.మీ పొడవునా విస్తరించి ఉంది. ఇది మొత్తం 4 రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల్లో తన ప్రభావాన్ని చూపుతోంది:
ఢిల్లీ: ఇక్కడే ఈ శ్రేణి ప్రారంభమవుతుంది.
హర్యానా: దక్షిణ హర్యానాలోని గురుగ్రామ్, ఫరీదాబాద్, నుహ్ జిల్లాల గుండా వెళుతుంది.
రాజస్థాన్: అల్వార్, జైపూర్, ఉదయపూర్ మరియు మౌంట్ అబూ మీదుగా మెజారిటీ భాగం ఇక్కడే ఉంది.
గుజరాత్: అహ్మదాబాద్ సమీపంలోని పలన్పూర్ వద్ద ఈ శ్రేణి ముగుస్తుంది.
ముప్పు పొంచి ఉందా? తక్కువ ఎత్తు ఉన్న కొండలను ఆరావళి పరిధి నుంచి తొలగించడం వల్ల అక్రమ మైనింగ్, రియల్ ఎస్టేట్ మాఫియా పెచ్చరిల్లే ప్రమాదం ఉందని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు. దీనివల్ల ఢిల్లీ, హర్యానా ప్రాంతాల్లో గాలి నాణ్యత పడిపోవడమే కాకుండా, ఎడారి వేగంగా విస్తరించే ముప్పు ఉందని పర్యావరణవేత్తలు మొరపెట్టుకుంటున్నారు.