Rath Yatra 2024: రథ యాత్ర సమయంలో తాడునైనా తాకాలని భక్తులు భావిస్తారు.. ఎందుకంటే
పూరీ జగన్నాధుడు ఆషాడ శుద్ధ విదియ రోజున తన అన్న చెల్లెలుతో కలిసి రథాలమీద విహరిస్తారు. ఈ రథయాత్రకు రెండు నెలల ముందు నుంచే ఏర్పాట్లు చేయడం మొదలు పెడతారు. జగన్నాథుడు బలరాముడు, సుబద్రలతో సహా ఏడాదికొకసారి గర్భ గుడి నుంచి బయటికి వచ్చి భక్తులకి కనువిందు చేస్తాడు. స్వామివారిని ఊరేగించడానికి ఏటా కొత్త రథాలను నిర్మిస్తారు. ఈ రథయాత్ర ప్రపంచ ప్రసిద్దిగంచింది. ఈ జగన్నాథ రథయాత్రలో పాల్గొంటే వంద త్యాగాలకు సమానమైన ప్రతిఫలాన్ని పొందుతారని విశ్వాసం. మూడు రథాలకు ప్రత్యేక 'లక్షణాలు' ఉన్నాయి.
జగన్నాథుని రథాన్ని లాగడం అదృష్టం. కనుక రథాన్ని తాకడం లేదా తాకడం అనే ఆచారం ఉంది. పూరీ రథయాత్ర ప్రపంచ ప్రసిద్ధి చెందింది. ఒడిషాలో ఒరియా భాషలో 'దౌరీ' అని పిలుస్తారు. భక్తజనం నడుమ జగన్నాథుడి రథం అంగుళం అంగుళం చొప్పున చాలా నెమ్మదిగా కదులుతుంది. దీనిని 'ఘోష యాత్ర' అంటారు.
రథ యాత్రకు ఉపయోగించే తాడును పాము చిహ్నంగా భావిస్తారు. జగన్నాథదేవుని రథంలోని ప్రతి భాగం ఎంతో పవిత్రమైనది. అందుకే, రథం, రథ చక్రాలు, తాడులను ఇలా రథానికి సంబందించిన భాగాన్ని తాకాలని ప్రతి భక్తుడు కోరుకుంటాడు.
అంతే కాదు జగన్నాథదేవుని రథం తాడు లాగడం లేదా తాకడం చాలా శుభప్రదమని భక్తులు విశ్వసిస్తారు. తాడును తాకడం ద్వారా సకల పాపాలు తొలగిపోతాయి. ఆ రథంలో ముప్పైమూడు కోట్ల దేవతలు కొలువై ఉంటారని చెబుతారు.
రథంతో పాటు తాడును తాకడం ముప్పైమూడు కోట్ల మంది దేవతలను తాకినట్లే అని నమ్మకం. కనుకనే లక్షలాది మంది ప్రజలు ఎంతో ఆసక్తితో రథాన్ని లాగే తాడుపై చేయి వేయాలని.. ఒకసారి అనంతాన్ని తాకడానికి ప్రయత్నిస్తారు. పురాణాల ప్రకారం జగన్నాథుని రథం తాడును తాకడం వల్ల పునర్జన్మ ఉందని విశ్వాసం. కనుక భక్తులు రథాన్ని చూసి తాడు లాగితే పుణ్యఫలం లభిస్తుంది.
నిజానికి జగన్నాథదేవుడు రథంలో మరుగుజ్జు అవతారంలో అవతరించాడు. అందుచేత రథం తాడు లాగడం వంటి పవిత్ర కార్యం ఇహ లోకంలోనే లేదు. తాడును తాకడం వల్ల అశ్వమేధ యజ్ఞ ఫలితాలు వస్తాయని విశ్వాసం.
పూరి జగన్నాథుని రథం తాళ్లను తాకితే భక్తికి ప్రతిఫలం లభిస్తుందని విశ్వాసం. ఇలా చేయడం వలన జగన్నాథుని అనుగ్రహం లభిస్తుంది. అన్నింటికీ మించి ప్రజల భక్తికి సంతసించి జగన్నాథుని అపారమైన ఆశీస్సులు కురుస్తాయని నమ్మకం
జగన్నాథ రథయాత్రలో మూడు రథాలు ఉంటాయి. జగన్నాథుని రథం పేరు 'నందిఘోష్'. ఈ రథం ఎరుపు , పసుపు రంగులో ఉంటుంది. సుభద్రా దేవి నలుపు, ఎరుపు రంగుల 'పద్మధ్వజం' రథంలో ఊరేగుతారు. అన్న బలరాముడు ఎరుపు-ఆకుపచ్చ రథం 'తాళధ్వజం'పై ఆశీనుడు అవుతాడు.
ఈ మూడు రథాలలో, ఎత్తైనది.. పరిమాణంలో పెద్దది జగన్నాథునిది. దీని ఎత్తు 45.5 అడుగులు. మిగతా రెండు రథాల ఎత్తు దీనికంటే ఒకటిన్నర అడుగులు తక్కువ.
జగన్నాథుని రథాలు, అతని సోదరులు , సోదరీమణులకు ఉపయోగించే రథాలు ఎటువంటి గోర్లు లేదా ఆధునిక పనిముట్లతో తయారు చేయరు. ఈ రథాల తయారీలో లోహాన్ని ఉపయోగించరు. ఈ రథాలు వేప చెక్కతో మాత్రమే తయారు చేస్తారు. సుత్తి కూడా చెక్కతో తయారు చేస్తారు.
ఈ ప్రత్యేక రథాలను తయారు చేయడానికి కలప ఎంపిక వసంత పంచమి రోజున ప్రారంభమవుతుంది. అన్ని పదార్థాలను సేకరించిన తర్వాత అక్షయ తృతీయ రోజున రథాన్ని తయారు చేసే పని ప్రారంభమవుతుంది. యాదృచ్ఛికంగా జగన్నాథుని రథానికి 16 చక్రాలు ఉంటాయి. ఈ రథం బలరాముడు, సోదరి సుభద్రల రథాల కంటే కొంచెం పెద్దది.
పూర్వాచారం సాంప్రదాయాన్ని పాటిస్తారు, రథయాత్ర సమయంలో రథాలు సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు గజపతి రాజు మొదట ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తాడు. ఈ సమయంలో రాజు బంగారు చీపురుతో రథ మండపాన్ని శుభ్రపరుస్తాడు. అనంతరం బంగారు చీపురుతో రథం మార్గాన్ని శుభ్రం చేసి రథోత్సవాన్ని మొదలు పెడతారు.