
కాఠ్మండు లోయలోని ఒక చిన్న సందులో ఉన్న వైశ్య దేవీ ఆలయం, పంటి నొప్పి నివారించే ప్రపంచంలోని ఏకైక ఆలయంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ ఆలయం స్థానిక నేవారీ సంఘంలో ఒక ముఖ్యమైన సాంస్కృతిక ఆధ్యాత్మిక కేంద్రంగా ఉంది. ఈ ఆలయంలో దేవతకు అర్పించే నైవేద్యాలు కూడా ప్రత్యేకమైనవి భక్తులు తమ పంటి నొప్పి తగ్గాలని కోరుకుంటూ, బంగారం, వెండి, లేదా చెక్కతో చేసిన కృత్రిమ దంతాలను సమర్పిస్తారు. ఈ ఆలయం చరిత్ర శతాబ్దాల నాటిదని స్థానిక కథలు చెబుతున్నాయి, ఇది ఇప్పటికీ భక్తులను ఆకర్షిస్తూనే ఉంది.
క్రీస్తుశకం 400-750 మధ్య కాలం నాటి బంగేముధ చెట్టుదని, మొద్దుకు ఉన్న ప్రధాన రంధ్రంలో వైషా దేవ్ అమ్మవారు వెలిశారని భక్తులు చెబుతున్నారు. పంటి నొప్పి వస్తే.. ఆ దేవతకు పూజ చేసి మొద్దుపై రూపాయి నాణెలను అతికిస్తారు. అమ్మవారు అనుగ్రహించి పంటినొప్పి నుంచి ఉపశమనం కల్పిస్తారని వారి విశ్వాసం. పంటి నొప్పే కాదు.. పంటికి సంబంధించిన ఏ సమస్య వచ్చినా అమ్మవారు నయం చేస్తారని నమ్ముతారు. కొన్నేళ్ల కిందటే మొద్దులో ఉండే అమ్మవారి బంగారు విగ్రహాన్ని దొంగలు ఎత్తుకెళ్లారట. అయినా.. అక్కడున్న పసుపు, కుంకుమనే అమ్మవారిగా భావించి పూజలు చేస్తున్నారు
వైశ్య దేవీ ఆలయం మూలాల గురించి అనేక కథనాలు ప్రచారంలో ఉన్నాయి. ఒక స్థానిక నేవారీ వ్యక్తి తీవ్రమైన పంటి నొప్పితో బాధపడుతూ, దేవత వద్ద ప్రార్థించగా, అతని నొప్పి అద్భుతంగా తగ్గిపోయింది. ఈ సంఘటన తర్వాత, ఆ దేవతను పంటి నొప్పి నివారణకు కొలుస్తూ ఆలయాన్ని నిర్మించారు. మరొక కథనం ప్రకారం, ఈ ఆలయం నేవారీ సంప్రదాయంలో దంత ఆరోగ్యాన్ని కాపాడే దేవతగా వైశ్య దేవీని గుర్తిస్తుంది. ఈ కథనాలు ఆలయానికి ఒక ఆధ్యాత్మిక ఆకర్షణను జోడిస్తాయి.
వైశ్య దేవీ ఆలయంలో భక్తులు పంటి నొప్పి నుండి ఉపశమనం కోసం వివిధ రకాల నైవేద్యాలు సమర్పిస్తారు. సాధారణంగా, చెక్క లేదా లోహంతో చేసిన కృత్రిమ దంతాలను ఆలయంలోని ఒక చెట్టుకు కట్టడం లేదా దేవతకు అర్పించడం ఆనవాయితీ. కొందరు భక్తులు తమ నొప్పి తగ్గిన తర్వాత కృతజ్ఞతగా బంగారు లేదా వెండి దంతాలను సమర్పిస్తారు. ఈ ఆచారం ఆలయానికి ఒక ప్రత్యేకమైన గుర్తింపును తెచ్చిపెట్టింది, ఈ సమర్పణలు ఆలయ పరిసరాలలో స్పష్టంగా కనిపిస్తాయి.
ఈ మధ్య కాలంలో ఆలయం గురించి ప్రపంచానికి తెలియడంతో దేశవిదేశాల నుంచి భక్తులతోపాటు.. పర్యాటకులూ వస్తున్నారు. డెంటిస్టులు దీన్నో అవకాశంగా మార్చుకున్నారు. ఆలయం పరిసర ప్రాంతాల్లో డెంటల్ ఆస్పత్రులను ఏర్పాటు చేశారు. ఆలయానికి వచ్చిన భక్తులు నొప్పి భరించలేక తమ వద్దకు వస్తారని వారి ఆశ.