International Tibet Mukti Divas: మే 23.. టిబెట్ దేశస్థులకు బ్లాక్ డే..ఎందుకలా? ఆరోజు ఏం జరిగింది?
International Tibet Mukti Divas: మే 23, 1951 టిబెటన్లు ఈ రోజును బ్లాక్ డే గా భావిస్తారు, చైనీయులు దీనిని శాంతి ప్రయత్నాల కోసం ఒక రోజు అని పిలుస్తారు.
International Tibet Mukti Divas: మే 23, 1951 టిబెటన్లు ఈ రోజును బ్లాక్ డే గా భావిస్తారు, చైనీయులు దీనిని శాంతి ప్రయత్నాల కోసం ఒక రోజు అని పిలుస్తారు. అంతేకాదు ఈరోజును అంతర్జాతీయ టిబెట్ ముక్తి దివస్(International Tibet Mukti Divas)గానూ పేర్కొంటారు. అదే రోజు టిబెట్ చైనాతో ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. ఈ ఒప్పందంతో చైనాను టిబెట్‌తో జత చేశారు. కానీ ఈ రోజు వెనుక చాలా చరిత్ర ఉంది. టిబెట్ చైనాల మధ్య వివాదం ఇప్పటికీ నలుగుతుండటానికి ప్రధాన కారణం కూడా ఈరోజే. రెండు దేశాల మధ్య దశాబ్దాలుగా కొనసాగుతున్న ప్రచ్చన్న యద్ధానికి మూలం ఈ తేదీ. అసలు టిబెట్ చైనాల మధ్య వివాదం ఏమిటి? ఏం జరిగింది? ఈ విషయాలను సంక్షిప్తంగా చెప్పుకుందాం..
వాస్తవానికి చైనా – టిబెట్ మధ్య వివాదం చాలా సంవత్సరాలు ఇంకా చెప్పాలంటే దశాబ్దాలుగా ఉంది. పదమూడవ శతాబ్దంలో టిబెట్ చైనాలో ఒక భాగమని, అందువల్ల టిబెట్‌పై హక్కు ఉందని చైనా చెబుతుంది. చైనా నుండి వచ్చిన ఈ వాదనను టిబెట్ తిరస్కరిస్తుంది. 1912 లో, 13 వ టిబెటన్ దలైలామా టిబెట్‌ను స్వతంత్రంగా ప్రకటించారు. ఆ సమయంలో చైనా ఎటువంటి అభ్యంతరం వ్యక్తం చేయలేదు, కానీ సుమారు 40 సంవత్సరాల తరువాత, చైనాలో కమ్యూనిస్ట్ ప్రభుత్వం వచ్చింది. ఈ ప్రభుత్వ విస్తరణ విధానాల కారణంగా, చైనా 1950 లో వేలాది మంది సైనికులతో టిబెట్‌పై దాడి చేసింది. ఆ సమయంలో టిబెట్‌పై చైనా ఆక్రమణ సుమారు 8 నెలలు కొనసాగింది. చివరికి, టిబెటన్ మత నాయకుడు దలైలామా 17 పాయింట్ల ఒప్పందంపై సంతకం చేశారు. ఈ ఒప్పందం తరువాత, టిబెట్ అధికారికంగా చైనాలో భాగమైంది. అయితే, ఈ ఒప్పందాన్ని దలైలామా అంగీకరించరు. బలవంతపు ఒత్తిడితో ఈ ఒప్పందం జరిగిందని ఆయన చెబుతూవస్తున్నారు.
ఒప్పందం తరువాత కూడా, చైనా తన విస్తరణ విధానాలకు దూరంగా ఉండలేదు. టిబెట్‌ను ఆక్రమించడం కొనసాగించింది. ఈ కాలంలో, టిబెటన్ ప్రజలలో చైనాపై కోపం పెరగడం ప్రారంభమైంది. 1955 తరువాత, చైనాకు వ్యతిరేకంగా హింసాత్మక నిరసనలు టిబెట్ అంతటా ప్రారంభమయ్యాయి. ఈ సమయంలో, మొదటి తిరుగుబాటు జరిగింది, దీనిలో వేలాది మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు.
మార్చి 1959 లో, చైనా దలైలామాను బందీగా తీసుకోబోతోందని వార్తలు వ్యాపించాయి. దీని తరువాత, దలైలామా ప్యాలెస్ వెలుపల వేలాది మంది గుమిగూడారు. చివరికి సైనికుడి వేషంలో ఉన్న దలైలామా టిబెట్ రాజధాని లాసా నుండి భారతదేశానికి పారిపోయారు. భారత ప్రభుత్వం ఆయనకు ఆశ్రయం ఇచ్చింది. చైనాకు ఈ విషయం నచ్చలేదు. 1962 భారత-చైనా యుద్ధానికి ఇది కూడా ఒక ప్రధాన కారణమని చెబుతారు. దలైలామా ఇప్పటికీ భారతదేశంలోనే ఉన్నారు. టిబెట్ లో చైనా చేత బహిష్కరించబడిన ప్రభుత్వం హిమాచల్ ప్రదేశ్ లోని ధర్మశాల నుండి నడుస్తుంది.
టిబెట్ బహిష్కృత ప్రభుత్వం కోసం ఎన్నికలూ జరుగుతాయి. ఈ ఎన్నికల్లో ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న టిబెటన్ శరణార్థులు ఓటు వేస్తారు. శరణార్థి టిబెటన్లు ఓటు నమోదు చేసుకోవాలి. ‘సిక్యాంగ్’ అని పిలువబడే ఎన్నికల సమయంలో టిబెటన్ ప్రజలు తమ అధ్యక్షుడిని ఎన్నుకుంటారు. భారతదేశంలో ఉండే విధంగానే, అక్కడ పార్లమెంటు పదవీకాలం కూడా 5 సంవత్సరాలు. టిబెటన్ పార్లమెంట్ ప్రధాన కార్యాలయం హిమాచల్ ప్రదేశ్ లోని ధర్మశాలలో ఉంది.
ఓటు హక్కు ఉన్నవారికి, ఎన్నికలలో పోటీ చేసే టిబెటన్లకు మాత్రమే సెంట్రల్ టిబెటన్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ జారీ చేసిన ‘గ్రీన్ బుక్’ ఉంటుంది. ఈ పుస్తకం గుర్తింపు కార్డుగా పనిచేస్తుంది. పంపా సెరింగ్ ఇటీవల జరిగిన ఎన్నికలలో బహిష్కరించబడిన టిబెటన్ ప్రభుత్వానికి కొత్త అధ్యక్షుడయ్యారు.
Also Read: NEPAL POLITICAL CRISIS: పొరుగుదేశంలో రాజకీయ సంక్షోభం.. చేజేతులా నాశనం చేసుకున్న ప్రధాని శర్మ?