వారెవ్వా.. ఉపవాసంతో ఇన్ని లాభాలా..? శాస్త్రీయ ఆధారాలు

Updated on: Jul 26, 2025 | 12:01 PM

భారతీయ సంప్రదాయంలో ఉపవాసం అనేది ఒక ముఖ్యమైన ఆచారం, దీనికి శాస్త్రీయ ఆధారాలు కూడా ఉన్నాయి. ఈ సమయంలో ఆహారం తీసుకోకుండా దేవుని స్మరించుకొంటూ ఉంటారు. ఇది అన్ని మతాలవారు ఆచరిస్తూ ఉంటారు. ముఖ్యంగా హిందువులు ఎక్కువగా పాటిస్తారు. మరి దీని వెనుక దాగి ఉన్న సైన్స్ ఏంటి.? ఈరోజు మనం వివరంగా తెలుసుకుందాం రండి.. 

1 / 5
ఉపవాసం ఒక మతపరమైన ప్రతిజ్ఞ, దీనిలో ఆహారం తీసుకోవడం మానేస్తారు. ఇది సాధారణంగా పండుగలు లేదా ప్రత్యేక సందర్భాలలో పాటిస్తారు. ఇది ప్రతి నెలలో  రెండుసార్లు వచ్చే ఏకాదశి నాడు ఉపవాసం చేస్తారు కొందమంది. శివ భక్తులు సోమవారాల్లో ఉపవాసం ఉంటారు. విష్ణు భక్తులు గురువారాల్లో ఉపవాసం ఉంటారు. శ్రావణ మాసంలో చాలామంది ఉపవాసం ఉంటారు. 

ఉపవాసం ఒక మతపరమైన ప్రతిజ్ఞ, దీనిలో ఆహారం తీసుకోవడం మానేస్తారు. ఇది సాధారణంగా పండుగలు లేదా ప్రత్యేక సందర్భాలలో పాటిస్తారు. ఇది ప్రతి నెలలో  రెండుసార్లు వచ్చే ఏకాదశి నాడు ఉపవాసం చేస్తారు కొందమంది. శివ భక్తులు సోమవారాల్లో ఉపవాసం ఉంటారు. విష్ణు భక్తులు గురువారాల్లో ఉపవాసం ఉంటారు. శ్రావణ మాసంలో చాలామంది ఉపవాసం ఉంటారు. 

2 / 5
ఉపవాసం అనేది శారీరక, మానసిక ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరచడంలో సహాయపడుతుంది. కొన్ని సందర్భాలలో, ఇది వ్యాధి నివారణకు కూడా ఉపయోగపడుతుంది. ఉపవాసం సమయంలో, జీర్ణవ్యవస్థకు విశ్రాంతి లభిస్తుంది, ఇది శరీరంలోని ఇతర భాగాలపై దృష్టి పెట్టడానికి అనుమతిస్తుంది. ఉపవాసం శరీరంలో శక్తిని ఆదా చేస్తుంది, ఇది రోగనిరోధక వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడానికి సహాయపడుతుంది.

ఉపవాసం అనేది శారీరక, మానసిక ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరచడంలో సహాయపడుతుంది. కొన్ని సందర్భాలలో, ఇది వ్యాధి నివారణకు కూడా ఉపయోగపడుతుంది. ఉపవాసం సమయంలో, జీర్ణవ్యవస్థకు విశ్రాంతి లభిస్తుంది, ఇది శరీరంలోని ఇతర భాగాలపై దృష్టి పెట్టడానికి అనుమతిస్తుంది. ఉపవాసం శరీరంలో శక్తిని ఆదా చేస్తుంది, ఇది రోగనిరోధక వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడానికి సహాయపడుతుంది.

3 / 5
ఉపవాసం జీవక్రియ రేటును పెంచుతుంది, ఇది బరువు తగ్గడానికి సహాయపడుతుంది మరియు మధుమేహం వంటి వ్యాధుల ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది. ఉపవాసం మెదడు పనితీరును మెరుగుపరుస్తుందని, జ్ఞాపకశక్తిని పెంచుతుందని కొన్ని అధ్యయనాలు సూచిస్తున్నాయి. ఉపవాసం గుండె ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరుస్తుందని, రక్తపోటు మరియు కొలెస్ట్రాల్ స్థాయిలను తగ్గిస్తుందని కొన్ని అధ్యయనాలు సూచిస్తున్నాయి.ఇది శరీరంలోని మలినాలను తొలగించడానికి, కణాల పునరుత్పత్తికి సహాయపడుతుంది.

ఉపవాసం జీవక్రియ రేటును పెంచుతుంది, ఇది బరువు తగ్గడానికి సహాయపడుతుంది మరియు మధుమేహం వంటి వ్యాధుల ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది. ఉపవాసం మెదడు పనితీరును మెరుగుపరుస్తుందని, జ్ఞాపకశక్తిని పెంచుతుందని కొన్ని అధ్యయనాలు సూచిస్తున్నాయి. ఉపవాసం గుండె ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరుస్తుందని, రక్తపోటు మరియు కొలెస్ట్రాల్ స్థాయిలను తగ్గిస్తుందని కొన్ని అధ్యయనాలు సూచిస్తున్నాయి.ఇది శరీరంలోని మలినాలను తొలగించడానికి, కణాల పునరుత్పత్తికి సహాయపడుతుంది.

4 / 5
ఒక నిర్దిష్ట సమయం వరకు మాత్రమే ఆహారం తీసుకోవడం, మిగిలిన సమయంలో ఉపవాసం ఉండటం ఒక రకమైన ఉపవాసం. దిన్ని అడపాదడపా ఉపవాసం అంటారు.  అదే అదే సంప్రదాయ ఉపవాసం అంటే మతపరమైన ఆచారాల ప్రకారం ఉపవాసం ఉండటం. ఉదాహరణకు, ఏకాదశి, నవరాత్రి మరియు ప్రదోష వ్రతం వంటివి. చాలామంది పాటించే ఉపవాసం ఇదే.

ఒక నిర్దిష్ట సమయం వరకు మాత్రమే ఆహారం తీసుకోవడం, మిగిలిన సమయంలో ఉపవాసం ఉండటం ఒక రకమైన ఉపవాసం. దిన్ని అడపాదడపా ఉపవాసం అంటారు.  అదే అదే సంప్రదాయ ఉపవాసం అంటే మతపరమైన ఆచారాల ప్రకారం ఉపవాసం ఉండటం. ఉదాహరణకు, ఏకాదశి, నవరాత్రి మరియు ప్రదోష వ్రతం వంటివి. చాలామంది పాటించే ఉపవాసం ఇదే.

5 / 5
ఉపవాసం పాటించేటప్పుడు గుర్తుంచుకోవలసిన విషయాలు విషయానికి వస్తే..  మీరు ఏదైనా ఆరోగ్య సమస్యలతో బాధపడుతున్నట్లయితే, ఉపవాసం ప్రారంభించే ముందు వైద్యుడిని సంప్రదించడం మంచిది. ఉపవాసం సమయంలో తగినంత నీరు త్రాగడం చాలా ముఖ్యం. మీరు ఉపవాసం నుండి విరమించేటప్పుడు, తేలికపాటి ఆహారంతో ప్రారంభించి, క్రమంగా సాధారణ ఆహారానికి మారడం మంచిది.

ఉపవాసం పాటించేటప్పుడు గుర్తుంచుకోవలసిన విషయాలు విషయానికి వస్తే..  మీరు ఏదైనా ఆరోగ్య సమస్యలతో బాధపడుతున్నట్లయితే, ఉపవాసం ప్రారంభించే ముందు వైద్యుడిని సంప్రదించడం మంచిది. ఉపవాసం సమయంలో తగినంత నీరు త్రాగడం చాలా ముఖ్యం. మీరు ఉపవాసం నుండి విరమించేటప్పుడు, తేలికపాటి ఆహారంతో ప్రారంభించి, క్రమంగా సాధారణ ఆహారానికి మారడం మంచిది.