ఢిల్లీలో అంత్యక్రియలు నిర్వహించని ముగ్గురు ప్రధానమంత్రులు ఎవరో తెలుసా?
మాజీ ప్రధానమంత్రి డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్‌కు యావత్‌ దేశం అంతిమ వీడ్కోలు పలికింది. అయితే మన్మోహన్ సింగ్ అంత్యక్రియలు చర్చనీయాంశంగా మారాయి. ఆయన అంతిమ సంస్కారాలు నిర్వహించేందుకు స్థలం కేటాయింపుల్లో కేంద్ర చొరవ చూపడం లేదని కాంగ్రెస్ ఆరోపించింది. దీంతో కేంద్రం మన్మోహన్ మెమోరియల్ ఏర్పాటుకు సంసిద్ధత వ్యక్తం చేసింది. ఇంతకు ముందు కూడా ముగ్గురు ప్రధానుల అంత్యక్రియలు ఢిల్లీలో జరగలేదు. వీరిలో పీవీ నరసింహారావు, వీపీ సింగ్, మొరార్జీ దేశాయ్ పేర్లు ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా పీవీ నరసింహారావు అంత్యక్రియలు ఇప్పటికీ వివాదాల్లో చిక్కుకుంది.
మాజీ ప్రధాని డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్‌కు యావత్‌ దేశం అంతిమ వీడ్కోలు పలుకుతున్న సందర్భం ఇది. యాక్సిడెంటల్‌ ప్రైమ్‌ మినిస్టర్‌ అనీ, మౌనముని అని ముద్రపడిన మన్మోహన్ చేసిన సేవలను ఆసేతుహిమాచలం గుర్తుచేసుకుంటోంది. వినమ్రత ఉండటమేకాకుండా, వివాదాలకు దూరంగా ఉండటం మన్మోహన్ ప్రత్యేకత. ఈ విలక్షణ వ్యక్తిత్వమే ఆయనను శిఖరాలకు చేర్చింది. అయితే, ఈ సందర్భంగా మన్మోహన్ సింగ్ అంత్యక్రియలు, స్మారక పన్యాసాలకు సంబంధించి రాజకీయాలు వేడెక్కాయి. మన్మోహన్ అంత్యక్రియల్లో కేంద్ర ప్రభుత్వం సంప్రదాయం పాటించలేదని కాంగ్రెస్ చెబుతోంది. మన్మోహన్ అంత్యక్రియలకు, స్మారకం ఏర్పాటుకు స్థలం ఇవ్వాలని కాంగ్రెస్ డిమాండ్ చేసింది. దీంతో మన్మోహన్ మెమోరియల్ ఏర్పాటు చేస్తామని ఆయన కుటుంబ సభ్యులకు, కాంగ్రెస్ నేతలకు కేంద్ర ప్రభుత్వం హామీ ఇచ్చింది. అయితే, దేశ రాజకీయాల్లో ఓ ప్రధానమంత్రి అంత్యక్రియలు ముఖ్యాంశాలు కావడం ఇదే తొలిసారి కాదు. గతంలో కూడా ముగ్గురు ప్రధానమంత్రులు ఉన్నారు. వారి అంత్యక్రియలు ఢిల్లీ వెలుపల జరిగాయి. వీరిలో ఇద్దరికి స్మారకం నిర్మించేందుకు స్థలం కూడా ఇవ్వలేదు.
అగ్రస్థానంలో అపర పీవీ నరసింహారావు
1991 నుండి 1996 వరకు భారత ప్రధానిగా పనిచేసిన తెలంగాణ బిడ్డ పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు డిసెంబర్ 2004లో మరణించారు. ఆ సమయంలో ఢిల్లీలో మన్మోహన్ సింగ్ కొత్త ప్రభుత్వం ఏర్పడింది. నరసింహారావు కుటుంబ సభ్యులు ఢిల్లీలోనే ఆయన అంత్యక్రియలు నిర్వహించాలని భావించారు. అయితే కాంగ్రెస్‌తో సంబంధం ఉన్న సీనియర్ నాయకులు ఆయన అంత్యక్రియలను ఢిల్లీలో కాకుండా హైదరాబాద్‌లో నిర్వహించాలని కోరుకున్నారు. దీనిపై ఢిల్లీలో తీవ్ర గందరగోళం నెలకొంది. చివరికి హైదరాబాద్‌లోనే ఆయనకు తుది సంస్కారాలు నిర్వహించారు.
డిసెంబర్ 24, 2004 న, అప్పటి ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్‌ను పీవీ నరసింహారావు కుమారుడిని అంత్యక్రియల గురించి అడిగారు. అందుకు ఆయన కుమారుడు తన తండ్రి ప్రధానమంత్రి అయ్యారని, కుటుంబ కోరిక మేరకు ఢిల్లీలోనే ఆయన అంత్యక్రియలు నిర్వహించాలని చెప్పారని, వినయ్ సీతాపతి తన ‘హాఫ్ లయన్ నరసింహారావు’ పుస్తకంలో రాశారు. దీనిపై మన్మోహన్ సింగ్ మీడియా సలహాదారుగా ఉన్న సంజయ్ బారు స్పందించారు. మన్మోహన్ సింగ్ కూడా నరసింహారావు అంత్యక్రియలను ఢిల్లీలో నిర్వహించాలనుకున్నారని, అయితే పార్టీ నేతల ఒత్తిడి కారణంగా అతను ఏమీ చెప్పలేకపోయారని తెలిపారు. అంతిమంగా, ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కి చెందిన సీనియర్ కాంగ్రెస్ నాయకుడు వైఎస్ రాజశేఖర్ రెడ్డి చొరవతో, పివి నరసింహారావు అంత్యక్రియలను ఢిల్లీలో కాకుండా హైదరాబాద్‌లో నిర్వహించారు. కాంగ్రెస్ హయాంలో ఢిల్లీలో పీవీ నరసింహారావుల స్మారకం నిర్మించాలనే చర్చ జరిగినా అది కూడా పూర్తి కాలేదు.
అలహాబాద్‌లో వీపీ అంత్యక్రియలు..!
1989 నుంచి 1990 వరకు భారత ప్రధానమంత్రిగా పనిచేసిన వీపీ సింగ్ 2008లో ఢిల్లీలో మరణించారు. ఢిల్లీలో వీపీ సింగ్‌కు అంత్యక్రియలు జరుగుతాయని చర్చ జరిగింది. కానీ చివరికి అతన్ని పార్ధీవదేహాన్ని అలహాబాద్‌కు తీసుకెళ్లారు. ఆ సమయంలో కుటుంబ సభ్యుల కోరిక మేరకు మండూ రాజు అంత్యక్రియలు ప్రయాగ్‌రాజ్‌లోని సంగం ఒడ్డున నిర్వహించారని చెబుతారు. అంత్యక్రియలు ప్రభుత్వ లాంఛనాలతో జరిగాయి, అయితే ప్రభుత్వం నుండి ఒక ప్రతినిధిని కేబినెట్ మంత్రి రూపంలో ఇక్కడికి పంపారు. ఆ సమయంలో, మన్మోహన్ సింగ్ ప్రభుత్వంలో మంత్రిగా ఉన్న సుబోధ్కాంత్ సహాయ్ సింగ్ అంత్యక్రియలకు హాజరయ్యారు. అంత్యక్రియల తర్వాత వీపీ సింగ్ కోసం స్మారక చిహ్నం నిర్మించాలనే చర్చ కూడా జరిగింది. కానీ ఢిల్లీలో దానిని నిర్మించలేకపోయింది. 2023లో ఎంకే స్టాలిన్ ప్రభుత్వం తమిళనాడులో వీపీ సింగ్ విగ్రహాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. వీపీ సింగ్‌ను మొదటి నుంచి కాంగ్రెస్ పార్టీ తమకు గట్టి ప్రత్యర్థిగా భావించారు. 1989లో రాజీవ్ గాంధీకి వ్యతిరేకంగా వీపీ సింగ్ బారికేడ్ నిర్వహించారు.
సబర్మతీ ఒడ్డున మొరార్జీ దేశాయ్ ఆచారాలు
1977 నుండి 1979 వరకు ప్రధానమంత్రిగా పనిచేసిన మొరార్జీ దేశాయ్ 1995లో ముంబైలోని జస్లోక్ ఆసుపత్రిలో మరణించారు. మొరార్జీ కుటుంబ సభ్యుల కోరిక మేరకు సబర్మతి ఒడ్డున ఆయన అంత్యక్రియలు జరిగాయి. మొరార్జీ అంత్యక్రియలకు అప్పటి ప్రధాని పీవీ నరసింహారావు హాజరయ్యారు. అంత్యక్రియల అనంతరం మొరార్జీ దేశాయ్ చితాభస్మాన్ని ఢిల్లీకి తరలించారు. ఆ సమయంలో ఆయన కోసం ప్రత్యేకంగా స్మారక చిహ్నం నిర్మించాలనే చర్చ జరిగింది. అయితే మొరార్జీ స్మారకాన్ని ఢిల్లీలో నిర్మించలేకపోయారు.
ఢిల్లీలో అంత్యక్రియలు జరిగిన ప్రధాన మంత్రులు
భారత దేశ మొట్ట మొదటి ప్రధానమంత్రి జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ, లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి, ఇందిరాగాంధీ, చంద్రశేఖర్, చౌదరి చరణ్ సింగ్, రాజీవ్ గాంధీ, ఐకే గుజ్రాల్, అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి అంత్యక్రియలు ఢిల్లీలోనే జరిగాయి. వీరిలో నెహ్రూ, శాస్త్రి, ఇందిరా, చౌదరి చరణ్, చంద్రశేఖర్, రాజీవ్ గాంధీ, అటల్ బిహారీ అంత్యక్రియలకు స్మారకానికి ప్రత్యేక స్థలాన్ని కేటాయించారు. ఈ ప్రధానమంత్రులతో పాటు, సంజయ్ గాంధీ అంత్యక్రియలు కూడా రాజ్‌ఘాట్‌లో జరిగాయి. సంజయ్ లోక్‌సభ ఎంపీ, కాంగ్రెస్ పార్టీ ప్రధాన కార్యదర్శిగా పని చేశారు. అదీ కాక మాజీ ప్రధాని ఇందిరాగాంధీ కుమారుడు కావడం విశేషం.
మన్మోహన్ సింగ్ మెమోరియల్ కోసం స్థలం
ఇదిలావుంటే, తాజాగా డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ స్మారక స్థలం విషయంలో వివాదం రాజుకుంది. అయితే, ఈ వివాదానికి ఫుల్‌ స్టాప్ పెట్టింది కేంద్ర ప్రభుత్వం. మన్మోహన్ స్మారక చిహ్నాన్ని ఏర్పాటు చేస్తామని ప్రకటించింది. ఎక్కడ స్మారక స్థలాన్ని కేటాయిస్తామన్నది మూడు, నాలుగు రోజుల్లో నిర్ణయిస్తామని కేంద్ర హోం మంత్రిత్వ శాఖ ఒక ప్రకటన విడుదల చేసింది. ఈ మేరకు మన్మోహన్ కుటుంబసభ్యులకు .. ఏఐసీసీ అధ్యక్షుడు మల్లికార్జున ఖర్గేకు కేంద్రహోంశాఖ సమాచారం అందించింది. స్మారక స్థలం ఎంపిక చేయడానికి కాస్త సమయం పడుతుందని.. ఈలోగా కాంగ్రెస్ రాజకీయం చేయడం తగదంటున్నాయి కేంద్ర ప్రభుత్వ వర్గాలు. స్మారక స్థలం ఏర్పాటు చేయాలంటే ముందు ట్రస్ట్ ఏర్పాటు చేయాలని. ఆ ట్రస్ట్ పేరిటే స్థలాన్ని కేటాయించాల్సి ఉంటుందని తెలిపింది.
అంత్యక్రియలు పూర్తయ్యాక మన్మోహన్ మెమోరియల్ కోసం స్థలాన్ని కేటాయిస్తామని కుటుంబసభ్యులకు, ఏఐసీసీ అధ్యక్షుడు ఖర్గేకు సమాచారం ఇచ్చామని ప్రకటించింది కేంద్ర ప్రభుత్వం. కేంద్ర మంత్రివర్గ సమావేశం ముగిసిన వెంటనే ఖర్గేకు కేంద్ర హోంమంత్రి బదులిచ్చారని వివరించింది. అంతకుముందు నిగమ్‌బోధ్‌ ఘాట్‌లో మన్మోహన్ సింగ్ అంత్యక్రియలకు ఏర్పాట్లు చేయడంపై కాంగ్రెస్ పార్టీ అసంతృప్తి వ్యక్తం చేసింది. వీర్‌భూమి లేదా శక్తి స్థల్‌లో స్థలం కేటాయించాలని ఏఐసీసీ విజ్ఞప్తి చేసింది. అక్కడే మన్మోహన్ సమాధి నిర్మించాలని ప్రతిపాదించింది. తమ ప్రతిపాదనలను కేంద్రం పట్టించుకోవడం లేదంటూ ప్రియాంక గాంధీ అసహనం వ్యక్తం చేశారు.
మరిన్ని జాతీయ వార్తల కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి..