Indian Biz Tycoons: ముఖేష్ అంబానీ మాత్రమే కాదు.. చాలా మంది భారతీయ వ్యాపారవేత్తల వారసులు వచ్చేస్తున్నారోచ్..
Business Tycoons in India: నాయకత్వ మార్పు చేస్తూ మూందుకు దూసుకుపోతున్నారు. యువతరం చేతికి పగ్గాలు అప్పగించిన ముకేశ్ అంబానీ.. పలు కీలక నిర్ణయాలు తీసుకుంటున్నారు. దేశంలో అత్యంత విలువైన
ఇదీ మూడు మాటల్లో రిలయన్స్‌కు సంబంధించిన సమాచారం. రిలయన్స్ ఇండస్ట్రీస్.. పెట్రోలియం నుంచి వినోదం వరకు అన్నింటలో ఆధిపత్యంతో.. తమ వ్యాపార సామాజ్రాన్ని దశదిశలా విస్తరించారు. అయితే ఇప్పటి వరకు ఒక ఎత్తు.. ఇక నుంచి మరో ఎత్తు అంటున్నారు అధినేత ముకేశ్ అంబానీ. నాయకత్వ మార్పు చేస్తూ మూందుకు దూసుకుపోతున్నారు. యువతరం చేతికి పగ్గాలు అప్పగించిన ముకేశ్ అంబానీ.. పలు కీలక నిర్ణయాలు తీసుకుంటున్నారు. దేశంలో అత్యంత విలువైన కంపెనీ రిలయన్స్‌ను ఆకాశ్ ముందుండి నడిపించనున్నారు. భారతీయ బిలియనీర్ ముఖేష్ అంబానీ రిలయన్స్ జియో పగ్గాలను తన పెద్ద కుమారుడు ఆకాష్ అంబానీకి అప్పగించాలని తీసుకున్న నిర్ణయం రిలయన్స్ గ్రూప్‌లో వ్యాపార నాయకత్వ పరివర్తనకు నాంది పలికింది. గ్రూప్ వ్యవస్థాపకుడు ధీరూభాయ్ అంబానీ మరణం తర్వాత అంబానీ కుటుంబం వ్యాపారంలో చూసిన చేదు అనుభవాలను పునరావృతం కాకుండా జాగ్రత్తగా వ్యవహరిస్తున్నారు. కానీ అంబానీలు భారతదేశంలోని వ్యాపార కుటుంబం మాత్రమే కాదు.. ఆ తరువాతి తరం కుటుంబ వ్యాపార పగ్గాలను చేపట్టడానికి సిద్ధంగా ఉన్నట్లు అనిపిస్తుంది. దేశంలోని అనేక వ్యాపార కుటుంబాలు వారసత్వ ప్రణాళికలు సిద్ధంగా లేదా ఇప్పటికే అమలులో ఉన్నాయి. ఇది తరువాతి తరం వ్యాపార నాయకులకు అందిస్తున్నారు.
భారతదేశంలోని టాప్ 10 వ్యాపార కుటుంబాలు.. వారి తదుపరి తరం వారు వీరే:
1. ముఖేష్ అంబానీ
రిలయన్స్ ఇండస్ట్రీస్ వ్యాపార సామ్రాజ్యంలో మూడోతరం పాలనా పగ్గాలు చేపట్టే ప్రక్రియకు మరో అడుగు పడింది. 217 బిలియన్‌ డాలర్ల (సుమారు రూ.17 లక్షల కోట్ల) విలువైన గ్రూప్‌లో, నాయకత్వ వారసత్వ ప్రణాళికను ముందుకు తీసుకెళ్లే పనిలో ముకేశ్ అంబానీ కీలక అడుగేశారు. రిలయన్స్ ఇండస్ట్రీస్ టెలికాం సేవల విభాగమైన రిలయన్స్ జియో ఇన్ఫోకామ్‌ ఛైర్మన్ బాధ్యతలను తన పెద్ద కుమారుడు ఆకాశ్ అంబానీకి అప్పగించారు.
రిటైల్.. కుమార్తెకు..!
ముకేశ్ అంబానీ, నీతా దంపతులకు ముగ్గురు పిల్లలు – ఆకాష్, ఇషా కవలలు. ఆ తర్వాత చిన్న కుమారుడు అనంత్. ఇద్దరు కుమారులు ఆకాశ్ (30), అనంత్ (26), ఒక కుమార్తె ఈశా (30) ఉన్నారు. సూపర్ మార్కెట్లు నిర్వహించే రిలయన్స్ రిటైల్ వెంచర్స్ లిమిటెడ్ (RRVL), టెలికాం సేవల సంస్థ జియో ప్లాట్‌ఫామ్స్‌ లిమిటెడ్ (JPL) బోర్డుల్లో 2014 నుంచి డైరెక్టర్లుగా ఆకాశ్, ఈశా ఉన్నారు. అనంత్‌ను ఇటీవలే RRVL బోర్డు డైరెక్టరుగా మారారు. 2020 మే నుంచి జేపీఎల్‌ బోర్డులో డైరెక్లరుగా అనంత్ బాధ్యతలు నిర్వహిస్తున్నారు. కొత్త తరం కంపెనీలైన రిటైల్, టెలికాం వ్యాపార విభాగాల్లో ఆకాశ్, ఈశా క్రియాశీలక పాత్ర పోషిస్తున్నారు. పునరుత్పాదక విద్యుత్‌, చమురు, రసాయనాల విభాగాలను డైరెక్టరుగా అనంత్ పర్యవేక్షిస్తున్నారు.
కంపెనీ బోర్డ్ ఆఫ్ డైరెక్టర్స్ చైర్మన్‌గా ఆకాష్ ఎం అంబానీ నియామకానికి కంపెనీ బోర్డు ఆమోదం తెలిపింది. PTI ప్రకారం, ఆనంద్ పిరమల్ (పిరమల్ గ్రూప్‌కు చెందిన అజయ్, స్వాతి పిరమల్ కుమారుడు)ను వివాహం చేసుకున్న 30 ఏళ్ల ఇషాకు ముఖేష్ అంబానీ రిటైల్ వ్యాపార పగ్గాలను అప్పగించవచ్చని విస్తృతంగా ప్రచారం జరిగింది. ఆకాష్, ఇషా ఇద్దరూ రిలయన్స్ రిటైల్ వెంచర్స్ లిమిటెడ్ (RRVL) బోర్డులలో ఉన్నారు. వినియోగదారు ఎలక్ట్రానిక్స్, ఆహారం,కిరాణా, ఫ్యాషన్, ఆభరణాలు, పాదరక్షలు, దుస్తులు, అలాగే ఆన్‌లైన్ రిటైల్ వెంచర్ అయిన JioMart అందించే సూపర్ మార్కెట్‌లను నిర్వహించే సంస్థ.
ముగ్గురు తోబుట్టువులలో చిన్నవాడు అనంత్(26) ఇటీవల RRVLలో దర్శకుడిగా మారారు. అతను మే 2020 నుంచి JPLలో డైరెక్టర్‌గా ఉన్నారు. అనంత్ డైరెక్టర్‌గా రిలయన్స్ పునరుత్పాదక శక్తి, చమురు, రసాయన యూనిట్లను కూడా చూస్తున్నారు.
2. గౌతమ్ అదానీ
గౌతమ్ శాంతిలాల్ అదానీ (జననం 24 జూన్ 1962) ఒక భారతీయ బిలియనీర్ పారిశ్రామికవేత్త. ఆసియాలో అత్యంత ధనవంతుడు, ప్రపంచంలోని 5వ అత్యంత సంపన్న వ్యక్తి. ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ టైకూన్ గౌతమ్ అదానీకి ఇద్దరు కుమారులు ఉన్నారు. కరణ్, జీత్ అదానీ, ప్రస్తుతం అదానీ గ్రూప్‌లో వివిధ హోదాల్లో పనిచేస్తున్నారు. గౌతమ్ అదానీ అదానీ గ్రూప్ ఛైర్మన్‌గా కొనసాగుతుండగా.. అతని పెద్ద కుమారుడు కరణ్ అదానీ 2016 నుంచి అదానీ పోర్ట్స్ & SEZ లిమిటెడ్ కార్యకలాపాలకు నాయకత్వం వహిస్తున్నారు. అతను ఆ కంపెనీ CEOగా వ్యవహరిస్తున్నారు. అదానీ పోర్ట్స్ ముంద్రా పోర్ట్‌ను కలిగి ఉంది. కరణ్ అదానీ ఎయిర్‌పోర్ట్ హోల్డింగ్స్ లిమిటెడ్‌లో డైరెక్టర్‌గా కూడా ఉన్నారు. గౌతమ్ అదానీ చిన్న కుమారుడు జీత్ అదానీ 2019లో గ్రూప్‌లో చేరారు. ప్రస్తుతం గ్రూప్ ఫైనాన్స్ డిపార్ట్‌మెంట్ వైస్ ప్రెసిడెంట్‌గా ఉన్నారు.
3. శివ్ నాడార్
HCL టెక్నాలజీస్ వ్యవస్థాపకుడు శివ్ నాడార్ ముఖేష్ అంబానీ, గౌతమ్ అదానీ తర్వాత భారతదేశంలో మూడవ అత్యంత ధనవంతుడు. అతను జూలై 2020లో తన కుమార్తె రోష్ని నాదర్ మల్హోత్రాకు కంపెనీ పగ్గాలను అప్పగించారు. రోష్ని ప్రస్తుతం హెచ్‌సిఎల్ టెక్నాలజీస్ చైర్‌పర్సన్, హెచ్‌సిఎల్ ఆపరేటింగ్ కంపెనీల హోల్డింగ్ కంపెనీ హెచ్‌సిఎల్ కార్పొరేషన్‌కు సిఇఒ కూడా వ్యవహరిస్తున్నారు.
4. సైరస్ పూనావాలా
పూణేలో ఉన్న సైరస్ పూనావాలా గ్రూప్ ఫార్మాస్యూటికల్స్, బయోటెక్నాలజీ, ఫైనాన్స్, క్లీన్ ఎనర్జీ, హాస్పిటాలిటీ, రియల్టీ, ఏవియేషన్ వంటి విభిన్న వ్యాపార ప్రయోజనాలను కలిగి ఉంది. అయితే గ్రూప్‌లోని ప్రధాన స్టార్ సీరమ్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇండియా, దీనిని 1966లో సైరస్ పూనావాలా స్థాపించారు. ఈ కంపెనీ నేడు ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద వ్యాక్సిన్ తయారీదారుగా ఉంది. ప్రపంచానికి COVID-19 వ్యాక్సిన్‌లను అందించడంలో కీలక పాత్ర పోషించింది.
ఫోర్బ్స్ మ్యాగజైన్ 2022 లో భారతదేశంలోని నాల్గవ సంపన్నుడిగా సైరస్ ఎంపికయ్యారు. అతను 2011లో తన ఏకైక కుమారుడు అదార్ పూనావల్లకు కుటుంబానికి సంబంధించిన వ్యాక్సిన్ వ్యాపార పగ్గాలను అప్పగించారు. ఆదార్ ఇప్పుడు గ్రూప్ CEO పూనవల్ల ఫిన్‌కార్ప్‌తో కొత్త వ్యాపారాలలోకి కంపెనీని తీసుకెళ్లారు. ఇది వినియోగదారులకు, చిన్న వ్యాపారాలకు రుణాలను అందిస్తోంది. ఇది పునరుత్పాదకతను అందించే పూనవల్ల క్లీన్ ఎనర్జీ. ఎనర్జీ సొల్యూషన్స్, ఇటీవల, పూనవల్ల బిజినెస్ బే, పూణేలోని రిట్జ్ కార్ల్‌టన్ హోటల్‌తో హాస్పిటాలిటీ , రియల్టీ రంగంలోకి ప్రవేశించింది.
5. రాధాకిషన్ దమాని
రాధాకిషన్ శివకిషన్ దమానీ ముంబైలోని సింగిల్ రూమ్ అపార్ట్‌మెంట్‌లో మార్వాడీ కుటుంబంలో పెరిగారు . అతను ముంబై విశ్వవిద్యాలయంలో కామర్స్ చదివారు కానీ ఒక సంవత్సరం తర్వాత చదువు మానేశారు. దలాల్ స్ట్రీట్‌లో పనిచేసే తన తండ్రి మరణించిన తరువాత , దమానీ తన బాల్ బేరింగ్ వ్యాపారాన్ని విడిచిపెట్టి స్టాక్ మార్కెట్ బ్రోకర్ మరియు పెట్టుబడిదారుగా మారారు. ప్రస్తుతం రిటైల్ చైన్ DMart అవెన్యూ సూపర్‌మార్ట్ యజమాని. 67 ఏళ్ల రాధాకిషన్ ధమానీ ప్రస్తుతం భారతదేశంలో ఐదవ అత్యంత సంపన్న వ్యక్తిగా ఉన్నారు. అతనికి ముగ్గురు కుమార్తెలు – మంజ్రీ దమని చందక్, జ్యోతి కబ్రా, మధు చందక్.
దమానీ పెద్ద కుమార్తె మంజ్రీ చందక్ ప్రస్తుతం అవెన్యూ సూపర్‌మార్ట్స్‌లో నాన్-ఎగ్జిక్యూటివ్ డైరెక్టర్‌గా ఉన్నారు. మిగిలిన ఇద్దరు సోదరీమణులు జ్యోతి కబ్రా, మధు చందక్ 115 ఏళ్ల రిటైలర్ బాంబే స్వదేశీ స్టోర్స్‌లో డైరెక్టర్లుగా ఉన్నారు. ముగ్గురు సోదరీమణులు 2015లో కంపెనీలో సగం వాటాను కొనుగోలు చేశారు.
6. లక్ష్మీ మిట్టల్
లక్ష్మి నారాయణ్ మిత్తల్ (Lakshmi Narayan Mittal) ప్రపంచ ఉక్కు రాజు, రాజస్తాన్ లోని సదుల్పూర్ అనే గ్రామంలో పుట్టి కలకత్తాలో విద్య నభ్యసించి లండన్, ఇంగ్లాండ్ దేశములోలో స్థిరపడ్డ ప్రపంచములోనే నాలుగవ ధనవంతుడు. ప్రపంచములోనే ఉక్కు ఉత్పత్తిలో ఈయన సంస్థ ఆర్సెల్లార్ మిత్తల్ మొదటి స్థానములో ఉంది. లక్ష్మీ మిట్టల్‌కు ఇద్దరు పిల్లలు – ఆదిత్య మిట్టల్, వనీషా మిట్టల్ భాటియా. పిల్లలిద్దరూ ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద స్టీల్, మైనింగ్ కంపెనీలో బోర్డు సభ్యులుగా ఉన్నారు.
ఆదిత్య 1997లో కుటుంబ వ్యాపారంలో చేరారు. ఆర్సెలర్‌తో మిట్టల్ స్టీల్‌ను విలీనం చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. అతను 2021 లో ఆర్సెలార్ మిట్టల్ CEO గా నియమించబడ్డారు. అతను ఆర్సెలర్ మిట్టల్ నిప్పన్ స్టీల్ ఇండియా బోర్డు ఛైర్మన్‌గా కూడా ఉన్నారు. అతని సోదరి వనీషా డిసెంబర్ 2004లో మిట్టల్ స్టీల్స్ బోర్డ్ ఆఫ్ డైరెక్టర్స్‌లో నియమితులయ్యారు. అక్కడ ఆమె సేకరణ విభాగంలో పని చేస్తున్నారు. ఆమె ప్రస్తుతం ఆర్సెలార్ మిట్టల్‌కు స్వతంత్రేతర డైరెక్టర్‌గా ఉన్నారు. వనీషా బ్రిటిష్ వ్యాపారవేత్త అమిత్ భాటియాను వివాహం చేసుకోగా, ఆదిత్య ఫ్యాషన్ వ్యాపారవేత్త మేఘా మిట్టల్‌ను వివాహం చేసుకున్నారు.
7. జిందాల్ గ్రూప్
దివంగత పారిశ్రామికవేత్త OP జిందాల్ నలుగురు కుమారులు – పృథ్వీ రాజ్ జిందాల్, సజ్జన్ జిందాల్, రతన్ జిందాల్, నవీన్ జిందాల్ .. 2013 విభజన తర్వాత కుటుంబంలోని నాలుగురు వేర్వేరు వ్యాపారాలను నిర్వహిస్తున్నారు. పృథ్వీ రాజ్ జిందాల్ జిందాల్ SAWకి నాయకత్వం వహిస్తుండగా.. సజ్జన్ జిందాల్ JSW, రతన్ జిందాల్‌ను నిర్వహిస్తున్నారు. జిందాల్ స్టెయిన్‌లెస్‌ను నడుపుతున్నారు. నవీన్ జిందాల్ జిందాల్ స్టీల్ & పవర్‌కు నాయకత్వం వహిస్తున్నారు. నలుగురు సోదరులు తమ తండ్రి వ్యాపారాన్ని తదుపరి స్థాయికి తీసుకెళ్లగా.. సమూహం అనేక వ్యాపారాలను నడపడంలో వారి పిల్లలు కూడా కీలక పాత్ర పోషిస్తున్నారు. పృథ్వీ రాజ్ కుమార్తె స్మిని జిందాల్ జిందాల్ SAWకి మేనేజింగ్ డైరెక్టర్‌గా ఉన్నారు. అతని ఇద్దరు పిల్లలు శ్రద్ధా జాతియా, త్రిప్తి ఆర్య డైరెక్టర్లుగా వ్యవహరిస్తున్నారు.
సజ్జన్ జిందాల్ ప్రస్తుతం జిందాల్ స్టీల్ వర్క్స్ గ్రూప్ ఛైర్మన్‌గా ఉండగా.. ఆయన కుమారుడు పార్త్ జిందాల్ JSW సిమెంట్, JSW పెయింట్స్‌కు మేనేజింగ్ డైరెక్టర్‌గా ఉన్నారు. అతనికి ఇద్దరు కుమార్తెలు తారిణి జిందాల్ హండా, తన్వి జిందాల్ షెతే. తరిణి జిందాల్ హండా గ్రూప్ యొక్క రియల్ ఎస్టేట్ విభాగం అయిన JSW రియల్టీకి మేనేజింగ్ డైరెక్టర్‌గా ఉండగా, తన్వి జిందాల్ షెటే మ్యూజియం ఆఫ్ సొల్యూషన్స్ వ్యవస్థాపకురాలు, JSW ఫౌండేషన్ డైరెక్టర్.
జిందాల్ స్టెయిన్‌లెస్ లిమిటెడ్ ఛైర్మన్, మేనేజర్ రతన్ జిందాల్‌కు ఇద్దరు పిల్లలు ఉర్వి జిందాల్ మరియు అభ్యుదయ్ జిందాల్. అభ్యుదయ్ 2014లో తన తండ్రి కుటుంబ వ్యాపారంలో చేరారు. ప్రస్తుతం జిందాల్ స్టెయిన్‌లెస్ మేనేజింగ్ డైరెక్టర్‌గా ఉన్నారు.
నవీన్ జిందాల్ కుమారుడు వెంకటేష్ జిందాల్ ప్రస్తుతం JSPLలో కార్పొరేట్ ఫైనాన్స్, స్ట్రాటజీ టీమ్‌లో భాగంగా పనిచేస్తున్నారు.
8. కుమార్ మంగళం బిర్లా
ఆదిత్య బిర్లా గ్రూప్ ఛైర్మన్ కుమార్ మంగళం బిర్లాకు ముగ్గురు పిల్లలు – అనన్య బిర్లా, ఆర్యమాన్ బిర్లా,అద్వైతేషా బిర్లా. అతని కుమార్తెలు అనన్య, అద్వైతేష్ ఇద్దరూ యువ పారిశ్రామికవేత్తలు. అనన్య స్వతంత్ర మైక్రోఫిన్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్ వ్యవస్థాపకుడు, చైర్‌పర్సన్, డైరెక్టర్ , ఇది గ్రామీణ భారతదేశంలోని మహిళా పారిశ్రామికవేత్తలకు సూక్ష్మ రుణాలను అందిస్తుంది. ఆమె విలాసవంతమైన ఇ-కామర్స్ ప్లాట్‌ఫారమ్ ఇకై అసై వ్యవస్థాపకురాలు కూడా . కుమార్ బిర్లా యొక్క చిన్న కుమార్తె, అద్వైతేషా బిర్లా, ఉజాస్ స్థాపకురాలు , ఇది రుతుక్రమ ఆరోగ్య అవగాహనను వ్యాప్తి చేయడానికి కృషి చేస్తుంది. కుమార్ కుమారుడు ఆర్యమాన్ బిర్లా ఆదిత్య బిర్లా గ్రూప్ యొక్క వెంచర్ క్యాపిటల్ విభాగమైన ఆదిత్య బిర్లా వెంచర్స్ వ్యవస్థాపకుడు.
9. దిలీప్ షాంఘ్వీ
సన్ ఫార్మాస్యూటికల్స్ వెనుక ఉన్న వ్యక్తి, దిలీప్ షాంఘ్వీ, ఫోర్బ్స్ 2022 జాబితా ప్రకారం భారతదేశంలో తొమ్మిదవ ధనవంతుడు . నివేదికల ప్రకారం, అతను ఇప్పటికే తన సామ్రాజ్యం కోసం వారసత్వ ప్రణాళికను ఉంచారు. అతని పిల్లలు అలోక్ శాంఘ్వి, విధి సల్గావ్కర్ ఇద్దరూ ఇప్పటికే కుటుంబ వ్యాపారంలో చేరారు. అలోక్ శాంఘ్వీ 2015లో కంపెనీ ఎమర్జింగ్ మార్కెట్స్ విభాగానికి అధిపతిగా నియమితులయ్యారు. మూడు సంవత్సరాల తర్వాత, విధి 2018లో కంపెనీ యొక్క ప్రత్యేక విభాగం అయిన కన్స్యూమర్ హెల్త్‌కేర్ బిజినెస్‌కు అధిపతిగా నియమితులయ్యారు.
10. అజీమ్ ప్రేమ్‌జీ
అజీమ్ ప్రేమ్‌జీ (జులై 24, 1945) గుజరాతుకు చెందిన ప్రముఖ ఇంజనీరు, పారిశ్రామిక వేత్త. భారతదేశపు అతిపెద్ద సాఫ్ట్‌వేర్ సంస్థల్లో ఒకటైన విప్రో సంస్థకు అధ్యక్షుడు. ఫోర్బ్స్ కథనం ప్రకారం ప్రేమ్‌జీ 1999 నుంచి 2005 వరకు భారతదేశపు అత్యంత ధనవంతుడిగా కొనసాగారు. విప్రో లిమిటెడ్ వ్యవస్థాపక చైర్మన్ అజీమ్ ప్రేమ్‌జీ 2019లో తన పెద్ద కుమారుడు రిషద్ ప్రేమ్‌జీకి ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ, కన్సల్టింగ్, బిజినెస్ ప్రాసెస్ సర్వీసెస్ కంపెనీని అప్పగించారు. రిషాద్ జూలై 2019లో చైర్‌పర్సన్‌గా నియమితులయ్యారు. ప్రస్తుతం విప్రో ఎగ్జిక్యూటివ్ చైర్మన్‌గా ఉన్నారు.
అతని చిన్న కుమారుడు తారిక్ ప్రేమ్‌జీ విప్రో కన్స్యూమర్ కేర్ అండ్ లైటింగ్, విప్రో ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ఇంజినీరింగ్ మాతృ సంస్థ అయిన విప్రో ఎంటర్‌ప్రైజెస్‌లో నాన్-ఎగ్జిక్యూటివ్ డైరెక్టర్. తారిక్ అజీమ్ ప్రేమ్‌జీ ఎండోమెంట్ ఫండ్‌కి వైస్ ప్రెసిడెంట్ కూడా, అజీమ్ ప్రేమ్‌జీ తన దాతృత్వ (సేవా) కార్యక్రమాలకు నిధులు సమకూర్చడానికి ఏర్పాటు చేసిన సంస్థ.