ప్రైమరీ, సెకండరీ స్టాక్ మార్కెట్ అంటే ఏమిటి?.. పెట్టుబడి పెట్టాలంటే తప్పక తెలుసుకోవాల్సిందే..
స్టాక్ మార్కెట్ నిపుణులు సాధారణంగా ప్రాథమిక, ద్వితీయ మార్కెట్ల వంటి పదాలను ఉపయోగిస్తారు. ఈ క్రమంలో మీరు కూడా ప్రైమరీ, సెకండరీ మార్కెట్ల గురించి తరచుగా విని ఉంటారు. ఇవి ఒకదానికొకటి ఎలా భిన్నంగా ఉన్నాయో ఇప్పుడు చూద్దాం..
మీరు తరచుగా ప్రైమరీ, సెకండరీ స్టాక్ మార్కెట్ గురించి వింటూ ఉంటారు. దాని అర్థం మీకు తెలుసా? రెంటికి తేడా ఏమిటో ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.. నిజానికి స్టాక్ మార్కెట్లో రెండు రకాలు ఉన్నాయి. మొదటిది ప్రైమరీ మార్కెట్ కాగా, రెండోవది సెకండరీ మార్కెట్ అని పిలుస్తుంటారు.
ప్రాథమిక, ద్వితీయ మార్కెట్ల మధ్య తేడా ఏమిటి?
మీరు స్టాక్ మార్కెట్లో పెట్టుబడి పెట్టాలనుకుంటే, మొదట ప్రాథమిక, ద్వితీయ మార్కెట్ల మధ్య వ్యత్యాసాన్ని అర్థం చేసుకోవాలి.
స్టాక్ మార్కెట్ నిపుణులు సాధారణంగా ప్రాథమిక, ద్వితీయ మార్కెట్ల వంటి పదాలను ఉపయోగిస్తారు. ఈ క్రమంలో మీరు కూడా ప్రైమరీ, సెకండరీ మార్కెట్ల గురించి తరచుగా విని ఉంటారు. ఇవి ఒకదానికొకటి ఎలా భిన్నంగా ఉన్నాయో ఇప్పుడు చూద్దాం..
ప్రాథమిక మార్కెట్..
కొత్త షేర్లు, బాండ్లు వంటి కొత్త సెక్యూరిటీలు ప్రైమరీ మార్కెట్లో జారీ చేస్తుంటారు. ప్రైమరీ మార్కెట్లో కంపెనీలు పెట్టుబడిదారులకు షేర్లను విక్రయించి డబ్బును సేకరిస్తాయి. ప్రైమరీ మార్కెట్లో కంపెనీ, పెట్టుబడిదారుల మధ్య నేరుగా లావాదేవీలు జరుగుతాయి. ప్రైమరీ మార్కెట్లో కంపెనీ మూలధనాన్ని సేకరించడానికి అనేక మార్గాలు ఉన్నాయి. వీటిలో పబ్లిక్ ఇష్యూ (ఐపీఓ), ప్రైవేట్ ప్లేస్‌మెంట్, రైట్స్ ఇష్యూ ఉన్నాయి. ఒక కంపెనీ తన వాటాలో కొంత భాగాన్ని స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ ద్వారా విక్రయించడం ద్వారా మొదటిసారి పెట్టుబడిదారుల నుంచి డబ్బును సేకరించాలని అనుకుంటే, అందుకోసం అది IPOను ప్రారంభించాలి. ప్రైమరీ మార్కెట్లో పెట్టుబడి పెట్టడానికి, మీరు బ్రోకరేజీలు లేదా బ్యాంకులు అందించే డీమ్యాట్ ఖాతాను కలిగి ఉండాలి. డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవగలిగే 5paisa (https://www.5paisa.com/open-demat-account) కూడా ఇటువంటి సౌకర్యాన్ని కలిగిస్తుంది. ఈ ప్రక్రియ ద్వారా, కంపెనీ స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్లో జాబితా చేస్తుంది. ప్రైమరీ మార్కెట్‌లోకి ప్రవేశించడానికి కంపెనీ ప్రధాన లక్ష్యం డబ్బును సేకరించడం. ప్రైమరీ మార్కెట్లో, పెట్టుబడిదారులు వాటాలను మాత్రమే కొనుగోలు చేయవచ్చు. వాటిని విక్రయించకూడదు. కొనుగోలు చేసిన షేర్లను విక్రయించాలంటే సెకండరీ మార్కెట్‌కు వెళ్లాలి.
సెకండరీ మార్కెట్..
బాంబే స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ (BSE), నేషనల్ స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ (NSE) వంటి స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజీలు – సెకండరీ మార్కెట్లు. ఇక్కడ మీరు IPO సమయంలో కొనుగోలు చేసిన షేర్లను విక్రయించవచ్చు. ఈ మార్కెట్లో, లిస్టెడ్ కంపెనీ షేర్లు కొనడం, అమ్మడం జరుగుతుంది. స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్లో షేర్లను కొనుగోలు చేసినప్పుడు, విక్రయించినప్పుడు, సెకండరీ మార్కెట్లో వ్యాపారం జరుగుతుంది. ద్వితీయ మార్కెట్లో, పెట్టుబడిదారులు (కొనుగోలుదారులు, అమ్మకందారులు) మధ్య డబ్బు, షేర్లు మార్పిడి అవుతుంటాయి. సెకండరీ మార్కెట్లో జరిగే లావాదేవీలలో కంపెనీ ప్రమేయం లేదు. సెకండరీ మార్కెట్‌ను “మార్కెట్ తర్వాత” అని కూడా పిలుస్తుంటారు. ఎందుకంటే ఇప్పటికే జారీ చేసిన షేర్లు ఇక్కడ వ్యాపారం చేస్తుంటాయి.
ప్రాథమిక మార్కెట్, ద్వితీయ మార్కెట్ మధ్య వ్యత్యాసం..
– ప్రైమరీ మార్కెట్లో, కొత్త షేర్లు, బాండ్లు జారీ అవుతుంటాయి. అయితే, సెకండరీ మార్కెట్లో ఇప్పటికే జారీ చేసిన షేర్లు, బాండ్ల అమ్మకం, కొనుగోళ్లు జరుతుంటాయి.
– ప్రైమరీ మార్కెట్లో, కంపెనీ, పెట్టుబడిదారు మధ్య లావాదేవీలు జరుగుతాయి. సెకండరీ మార్కెట్లో, పెట్టుబడిదారుల మధ్య లావాదేవీలు జరుగుతాయి. ఇందులో కంపెనీ ప్రమేయం ఉండదు.
– ప్రైమరీ మార్కెట్లో జరిగే లావాదేవీల ద్వారా డబ్బు నేరుగా కంపెనీకి చేరుతుంది. అదే సమయంలో, సెకండరీ మార్కెట్లో, పెట్టుబడిదారుల మధ్య లావాదేవీలు జరుగుతాయి.
మరింత తెలుసుకోవడానికి 5Paisa (https://www.5paisa.com/open-demat-account)ని సందర్శించండి.