RBI: రూ. 2000 నోట్ల రద్దు తర్వాత చర్చ.. కాగితం, ఇంక్, ప్రింటింగ్.. భారత కరెన్సీ కథ ఇదే..

money

మే 19, 2023న RBI 2000 రూపాయల నోట్ల చలామణిని ఉపసంహరించుకుంది. అయితే చాలా ఏళ్లుగా 2000 నోటు చాలా అరుదుగా కనిపించింది. 2000 నోట్ల ముద్రణను ఆర్‌బీఐ చాలా కాలం క్రితమే నిలిపివేసిందని చెప్పుకొచ్చారు. అటువంటి పరిస్థితిలో, నోట్ల ముద్రణ ఎక్కడ జరుగుతుంది. ఎవరు చేస్తారు అనే ప్రశ్న మీ మనస్సులో రావచ్చు. వాస్తవానికి, భారతీయ కరెన్సీని ముద్రించే పనిని భారత ప్రభుత్వం , భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ నిర్వహిస్తాయి. దీని కోసం దేశవ్యాప్తంగా నాలుగు ప్రింటింగ్ ప్రెస్‌లు ఉన్నాయి. ఇక్కడే నోట్లు ముద్రించబడతాయి. భారతీయ కరెన్సీ నాణేలు కూడా నాలుగు ముద్రణలలో తయారు చేయబడతాయి.

భారతదేశంలో నోట్లను ముద్రించడానికి 1926 సంవత్సరంలో మహారాష్ట్రలోని నాసిక్‌లో ప్రింటింగ్ ప్రెస్ ప్రారంభించబడింది. ఇందులో 10, 100, 1000 నోట్లను ముద్రించే పనిని ప్రారంభించారు. అయితే, అప్పుడు కూడా కొన్ని నోట్లను ఇంగ్లండ్ నుంచి దిగుమతి చేసుకున్నారు. 1947 సంవత్సరం వరకు, నాసిక్ ప్రెస్ మాత్రమే నోట్ల ముద్రణ కోసం పనిచేసింది. ఆ తర్వాత, 1975 సంవత్సరంలో, మధ్యప్రదేశ్‌లోని దేవాస్‌లో దేశంలోని రెండవ ప్రెస్‌ను ప్రారంభించి, 1997 వరకు ఈ రెండు ప్రెస్‌ల నుండి నోట్లు ముద్రించబడుతున్నాయి.

నాలుగు చోట్ల నోట్లు ముద్రిస్తారు

1997లో ప్రభుత్వం అమెరికా, కెనడా, యూరప్‌లోని కంపెనీల నుంచి నోట్లను ఆర్డర్ చేయడం ప్రారంభించింది. 1999లో కర్ణాటకలోని మైసూర్‌లో, మళ్లీ 2000లో పశ్చిమ బెంగాల్‌లోని సల్బోనిలో నోట్ల ముద్రణ కోసం ప్రెస్‌ను ప్రారంభించారు. భారతదేశంలో ప్రస్తుతం నాలుగు కరెన్సీ ప్రింటింగ్ ప్రెస్‌లు ఉన్నాయి.

దేవాస్, నాసిక్‌లోని ప్రెస్‌లు సెక్యూరిటీ ప్రింటింగ్ అండ్ మింటింగ్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా నాయకత్వంలో పనిచేస్తాయి, ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ క్రింద పని చేస్తాయి. అయితే, సల్బోని, మైసూర్ ప్రెస్‌లు భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ నోట్ ముద్రన్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్, రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా అనుబంధ సంస్థచే నిర్వహించబడుతున్నాయి.

కాగితం ఎక్కడ నుండి వస్తుంది?

భారతీయ కరెన్సీ నోట్లలో ఉపయోగించే చాలా కాగితం జర్మనీ, యుకె , జపాన్ నుండి దిగుమతి అవుతుంది. భారతీయ కరెన్సీ నోట్లలో 80% విదేశాల నుంచి వచ్చే కాగితంపై ముద్రించినవేనని ఆర్‌బీఐ అధికారులు తెలిపారు. మార్గం ద్వారా, భారతదేశంలో ఒక పేపర్ మిల్లు సెక్యూరిటీ పేపర్ మిల్ (హోషంగాబాద్) కూడా ఉంది. నోట్స్, స్టాంపుల కోసం కాగితం తయారీకి ఇది పని చేస్తుంది. అదే సమయంలో, నోట్లలో ఉపయోగించే ప్రత్యేక ఇంక్ స్విస్ కంపెనీ SICPA నుండి తీసుకోబడింది.

భారతదేశంలో కూడా ఇంక్ తయారీ యూనిట్‌ను ఏర్పాటు చేసింది. అయితే, సెంట్రల్ బ్యాంక్ అనుబంధ సంస్థ భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ నోట్ ముద్రన్ (BRBNMPL) ఇంక్ మేకింగ్ యూనిట్ వెర్నికా కూడా కర్ణాటకలోని మైసూర్‌లో ఏర్పాటు చేయబడింది. నోట్ల ముద్రణ విషయంలో దేశం స్వయం సమృద్ధి సాధించడమే వీరి లక్ష్యం.

మరిన్ని బిజినెస్ న్యూస్ కోసం