ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వంలో అనేక మార్పులు చోటు చేసుకున్నాయి. బ్రిటీష్ కాలం నుంచి కొనసాగుతున్న అనేక సంప్రదాయాలకు ప్రభుత్వం తెరపడింది. ఆ తర్వాత ‘రాజ్పథ్’ పేరును ‘కర్తవ్యాపథ్’గా మార్చాలనుకుంటున్నారా లేదా ‘ఇండియా గేట్’ వద్ద ‘నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్’ విగ్రహాన్ని ఏర్పాటు చేయాలా. అదేవిధంగా, ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ తన బడ్జెట్ ప్రసంగాలలో, బ్రిటిష్ కాలం నుండి కొనసాగుతున్న సంప్రదాయానికి కూడా ముగింపు పలికారు. అయితే ఆమె ఆర్థిక మంత్రి కాకముందే మోడీ ప్రభుత్వం ఇప్పటికే రైల్వే బడ్జెట్ను సాధారణ బడ్జెట్లో విలీనం చేసింది. అన్నింటికంటే దీని వెనుక ఉన్న ప్రాథమిక కారణం ఏమిటి?
మోదీ ప్రభుత్వం హయాంలో మొదటి మూడేళ్లలో ప్రత్యేక రైల్వే బడ్జెట్ను ప్రవేశపెట్టగా, 2016 తర్వాత దేశంలో రైల్వే బడ్జెట్ను ప్రవేశపెట్టడం ఆగిపోయింది. చివరి రైల్వే బడ్జెట్ను 2016లో అప్పటి రైల్వే మంత్రి సురేష్ ప్రభు రూపొందించారు. దీంతో 9 దశాబ్దాలుగా కొనసాగుతున్న ఈ సంప్రదాయానికి స్వస్తి పలికిన ప్రభుత్వం రైల్వే బడ్జెట్ను సాధారణ బడ్జెట్లో విలీనం చేసింది.
ప్రత్యేక రైల్వే బడ్జెట్ ఎందుకు నిలిపివేశారు?
భారతదేశంలో 1924 నుండి ప్రత్యేక రైల్వే బడ్జెట్ను సమర్పించే సంప్రదాయం ఉంది. 1947లో స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తర్వాత కూడా రైల్వే బడ్జెట్ను ప్రత్యేకంగా సమర్పించే సంప్రదాయం కొనసాగింది. ఎందుకంటే ఇది భారత ప్రభుత్వ అతిపెద్ద శాఖలలో ఒకటి. అయితే అనేక సమస్యలు ఉన్నాయి. వాటిని పరిష్కరించడానికి మోడీ ప్రభుత్వం రైల్వే బడ్జెట్ను సాధారణ బడ్జెట్లో విలీనం చేసింది.
అయితే ప్రత్యేక రైల్వే బడ్జెట్ను సమర్పించడానికి ఖచ్చితమైన కారణం లేదు. ప్రపంచంలోని చాలా దేశాల్లో ఇది కనిపించదు. ఈ సంప్రదాయం ప్రారంభమైన సమయంలో రైల్వే బడ్జెట్ మొత్తం ప్రభుత్వ బడ్జెట్లో 70 శాతానికి సమానం. స్వాతంత్య్రానంతరం రైల్వే ఆదాయం క్షీణించడం ప్రారంభమైంది. బడ్జెట్లో దాని వాటా తగ్గడం ప్రారంభమైంది. అందుకే ప్రభుత్వం విడివిడిగా ప్రదర్శించడం మానేసింది.
రైల్వే బడ్జెట్ను ప్రత్యేకంగా సమర్పించడంలో ఉన్న అతి పెద్ద సమస్య ఏమిటంటే ప్రభుత్వం దాని కోసం ప్రత్యేక విధానాలను రూపొందించాల్సి వచ్చింది. దీని కారణంగా, ప్రభుత్వ ఆర్థిక విధానాలతో దీనిని సరిపోల్చడం కొన్నిసార్లు కష్టంగా మారేది. అదే సమయంలో రైల్వేల ఆధునీకరణకు సాధారణ బడ్జెట్ నుంచి నిధులు కేటాయించడంలో సమస్య ఏర్పడింది. అందువల్ల ప్రభుత్వం దానిని విలీనం చేసింది. రైల్వే బడ్జెట్ను సాధారణ బడ్జెట్లో విలీనం చేయడం వల్ల రైల్వే రంగంలో సమగ్ర విధానంతో పెట్టుబడులు పెట్టేందుకు ప్రభుత్వానికి అవకాశం లభించింది. దీని కారణంగా రైల్వేలలో విద్యుదీకరణ, రైల్వే లైన్ల పునరుద్ధరణ, డబ్లింగ్, వందే భారత్, తేజస్ వంటి రైళ్ల ప్రారంభం సులభతరం అయ్యాయి.
మరిన్ని బిజినెస్ వార్తల కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి..