Economic Liberalization: మన్మోహన్ ఆర్ధిక సరళీకరణకు మూడు దశాబ్దాలు.. అప్పటికీ ఇప్పటికీ వచ్చిన మార్పులేమిటి?
మాజీ ప్రధాని పీవీ నరసింహారావు సారధ్యంలో అప్పటి ఆర్ధిక మంత్రి మన్మోహన్ సింగ్ తెచ్చిన ఆర్ధిక సంస్కరణల పునాదులపై భారత్ వేగంగా ఎదిగింది.
Economic Liberalization: ఈ రోజు (జూలై 24) భారతదేశ ఆర్థిక పరివర్తన కోసం తీసుకున్న బలమైన చర్యలకు 30 సంవత్సరాలు పూర్తయ్యాయి. 1991 కేంద్ర బడ్జెట్లో అప్పటి ఆర్థిక మంత్రి మన్మోహన్ సింగ్ భారతదేశంలో లైసెన్స్ విధానాన్ని దాదాపుగా రద్దు చేశారు. దిగుమతి-ఎగుమతి విధానాలలో పెను మార్పులు తీసుకువచ్చారు. ఇవి దేశీయ ఆర్థిక వ్యవస్థకు ప్రపంచానికి తలుపులు తెరిచాయి. ఫలితంగా, బలమైన భారతదేశానికి పునాది పడింది. ఆ ఆర్ధిక సంస్కరణల పునాదిగా ఈ రోజు మనం 5 ట్రిలియన్ డాలర్ల జిడిపి కావాలని కలలు కంటున్నాము.
1991 లో సమర్పించిన ఈ కేంద్ర బడ్జెట్‌తో పాటు, ప్రభుత్వం ఎల్‌పిజి నమూనాను తీసుకువచ్చింది. అంటే, ఆర్థిక వ్యవస్థకు సరళీకరణ, ప్రైవేటీకరణ, ప్రపంచీకరణ. ఆర్థిక సంస్కరణల కోసం తీసుకున్న చర్యలు సామాన్య ప్రజల జీవితాలను కూడా ప్రభావితం చేశాయి. వారి జీవన పరిస్థితులతో పాటు, వారి ఖర్చులు, ఆదాయం కూడా ప్రత్యక్షంగా ప్రభావితమయ్యాయి. పివి నరసింహారావు జూన్ 1991 లో దేశానికి 9 వ ప్రధానమంత్రి అయినప్పుడు, ఆయన ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖను డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ కు ఇచ్చారు. అంతకు ముందు డాక్టర్ సింగ్ రిజర్వ్ బ్యాంక్ గవర్నర్ బాధ్యతను కూడా నిర్వహించారు.
ఆర్థిక మంత్రిగా బాధ్యతలు వచ్చినప్పుడు ఆయన ముందు చాలా సవాళ్లు వఉన్నాయి. ఉదాహరణకు, స్టాక్ మార్కెట్లో హర్షద్ మెహతా కుంభకోణం, చైనా, పాకిస్తాన్లతో యుద్ధం కారణంగా ఆర్థిక పతనం, దిగుమతుల కోసం సంక్లిష్టమైన లైసెన్సింగ్ వ్యవస్థతో సహా విదేశీ మూలధన పెట్టుబడులపై ప్రభుత్వం నిషేధం. ఈ కారణంగా దేశీయ ఆర్థిక వ్యవస్థ వేగం నిలిచిపోయింది.
నిజానికి 80 వ దశకం వరకు, ఏ పరిశ్రమలో ఎంత ఉత్పత్తి అవుతుందో ప్రభుత్వం నిర్ణయించేది. సిమెంట్, కార్ల నుండి బైక్ ఉత్పత్తి వరకు ప్రతి రంగంలో ప్రభుత్వానికి నియంత్రణ ఉండేది. ఫలితం ఏమిటంటే, 1991 లో మన్మోహన్ సింగ్ ఆర్థిక మంత్రిగా ఉన్నప్పుడు, భారతదేశ విదేశీ మారక నిల్వలు కేవలం 5.80 బిలియన్ డాలర్లు మాత్రమే. ఈ నిల్వలు రెండు వారాల పాటు దిగుమతులకు మాత్రమే దిగుమతి సరిపోతాయి. ఇది తీవ్రమైన ఆర్థిక సమస్య.
1991 లో, అప్పటి ప్రభుత్వం కస్టమ్ సుంకాన్ని 220% నుండి 150% కు తగ్గించింది. ఆర్బిఐ కూడా బడ్జెట్లో బ్యాంకులపై పగ్గాలను సడలించింది, డిపాజిట్లు, రుణాలపై వడ్డీ రేటు అదేవిధంగా, రుణ మొత్తాన్ని నిర్ణయించే హక్కును బ్యాంకులకు ఇచ్చింది. దీనితో పాటు కొత్త ప్రైవేటు బ్యాంకులు తెరవడానికి నిబంధనలు కూడా సడలించారు. ఫలితంగా దేశంలో బ్యాంకులు కూడా విస్తరించాయి. అప్పటి కేంద్ర ప్రభుత్వం దేశంలో లైసెన్స్ రాజ్‌ను దాదాపు రద్దు చేసింది. ఏ వస్తువు ఉత్పత్తి అవుతుందో, ఎంత ఖర్చవుతుందో నిర్ణయం మార్కెట్ కు వదిలివేశారు. సుమారు 18 పరిశ్రమలు మినహా అందరికీ లైసెన్స్ అవసరాన్ని ప్రభుత్వం రద్దు చేసింది.
పెరిగిన కార్ల అమ్మకాలు..
దేశంలో కార్ల ఉత్పత్తి గణాంకాలను పరిశీలిస్తే, 1991-92లో 2 లక్షల కార్లు మాత్రమే అమ్ముడయ్యాయి. ఇది మార్చి 1995 లో 3.12 లక్షలకు పెరిగింది. 2003-04లో అమ్మకాలు 10 లక్షలు దాటగా, 2020-21లో 1 కోటి 52 లక్షల 71 వేల 519 కార్లను విక్రయించింది.
ప్రభుత్వ ఈ చర్య అంతర్జాతీయ మార్కెట్ నుండి నేరుగా భారతీయ పరిశ్రమలకు పోటీ యొక్క తలుపులు తెరిచింది, ఈ కారణంగా వచ్చే దశాబ్దంలో భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ వేగంగా వృద్ధి చెందింది.
Also Read: LIC Policy: రూ.10,000 ఇన్వెస్ట్‌మెంట్‌తో మీ పిల్లలను లక్షాధికారులను చేయొచ్చు.. ఎలాగంటే.!